Trợ cấp thôi việc là khoản tiền mà người sử dụng lao động có thể phải chi trả cho người lao động khi chấm dứt hợp đồng. Không phải lúc nào công ty cũng tự động trả trợ cấp, nhưng nếu bạn bị nghỉ việc, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu. Thậm chí, khi ký hợp đồng mới, bạn cũng nên thương lượng để có một gói trợ cấp thôi việc đảm bảo quyền lợi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu cách tính trợ cấp thôi việc mới nhất, các điều kiện cần biết và cách đảm bảo quyền lợi một cách đơn giản, dễ áp dụng.

Phần 1: Trợ cấp thôi việc là gì? Cách hiểu và tính chính xác nhất

Bước 1: Hiểu về trợ cấp thôi việc và cách tính mới nhất

• Trợ cấp thôi việc không bắt buộc
  Theo pháp luật, người sử dụng lao động không bắt buộc phải trả trợ cấp thôi việc. Tuy nhiên, công ty có thể đồng ý đưa trợ cấp vào hợp đồng lao động hoặc trả khi chấm dứt hợp đồng dù trước đó không có thỏa thuận.

• Hình thức chi trả linh hoạt
  Trợ cấp thôi việc có thể được chi trả một lần hoặc chia nhiều kỳ tùy thỏa thuận với người sử dụng lao động.

• Trợ cấp thôi việc khác với bảo hiểm thất nghiệp

  • Bảo hiểm thất nghiệp là khoản tiền được chi trả dựa trên một phần thu nhập của bạn, theo quy định từng địa phương.

  • Bảo hiểm này do người sử dụng lao động đóng và không thay thế cho trợ cấp thôi việc.

• Lưu ý khi tính toán quyền lợi
  Khi muốn biết mức trợ cấp thôi việc bạn được nhận, cần dựa vào thâm niên, mức lương và hợp đồng lao động. Nếu cần, bạn nên nhờ tư vấn luật sư hoặc chuyên gia nhân sự để đảm bảo quyền lợi.

Bước 2: Hiểu về văn bản từ bỏ quyền kiện khi nhận trợ cấp thôi việc

• Trợ cấp thôi việc đi kèm văn bản từ bỏ quyền kiện
  Một số công ty cung cấp trợ cấp thôi việc để giảm rủi ro pháp lý, đặc biệt nếu họ lo ngại nhân viên có thể kiện công ty. Việc trả trợ cấp không đồng nghĩa công ty sai phạm, nhưng thường đi kèm yêu cầu nhân viên ký văn bản từ bỏ quyền khởi kiện.

• Tác dụng của văn bản từ bỏ quyền kiện

  • Khi ký văn bản này, người lao động đồng ý không khởi kiện công ty về các tranh chấp liên quan.

  • Văn bản này hợp pháp nếu nhân viên ký tự nguyện và hiểu rõ quyền lợi của mình.

• Giới hạn và quyền của người lao động

  • Bạn không bị cấm báo cáo hành vi phân biệt đối xử với cơ quan như Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng (EEOC).

  • Tuy nhiên, sau khi ký văn bản, bạn không thể tự khởi kiện công ty về các vấn đề đã từ bỏ.

Bước 3: Các thành phần thường có trong gói trợ cấp thôi việc

Một gói trợ cấp thôi việc không chỉ là khoản tiền một lần mà còn có thể bao gồm nhiều quyền lợi khác, chẳng hạn:

• Các chế độ bảo hiểm và phúc lợi sức khỏe
  Công ty có thể tiếp tục chi trả hoặc hỗ trợ bảo hiểm y tế, bảo hiểm sức khỏe trong một thời gian nhất định.

• Thư giới thiệu tích cực
  Một số công ty cung cấp thư xác nhận năng lực hoặc thư giới thiệu giúp bạn tìm việc mới dễ dàng hơn.

• Hỗ trợ bảo hiểm thất nghiệp
  Bao gồm việc hỗ trợ thủ tục nhận trợ cấp thất nghiệp mà không bị tranh chấp.

• Chi phí di chuyển hoặc sắp xếp công việc
  Nếu bạn phải chuyển nơi ở hoặc làm việc, công ty có thể hỗ trợ một phần chi phí đi lại hoặc chuyển nhà.

• Giữ lại tài sản công ty
  Một số trường hợp bạn được giữ điện thoại, máy tính hoặc thiết bị khác mà công ty đã cung cấp để làm việc.

Bước 4: Tìm hiểu mức phổ biến của trợ cấp thôi việc trong ngành nghề của bạn

• Kiểm tra thực tế ngành nghề
  Khi đàm phán hợp đồng lao động, bạn nên biết liệu trợ cấp thôi việc có thường được đưa vào hợp đồng trong ngành của mình hay không. Điều này giúp bạn đánh giá khả năng thương lượng quyền lợi.

• Tìm ví dụ thực tế
  Bạn có thể tham khảo các hợp đồng lao động mẫu hoặc trao đổi với luật sư chuyên về luật lao động trong ngành nghề của bạn để có thông tin chính xác.

• Tìm luật sư uy tín

  • Liên hệ với hiệp hội luật sư địa phương hoặc hiệp hội luật sư quốc gia.

  • Nhiều hiệp hội có chương trình giới thiệu luật sư, giúp bạn tìm chuyên gia phù hợp với lĩnh vực và ngành nghề của mình.

Phần 2: Hướng dẫn tính trợ cấp thôi việc theo hợp đồng lao động

Bước 1: Đọc hợp đồng lao động để biết quyền nhận trợ cấp thôi việc

• Kiểm tra hợp đồng
  Nếu bạn bị nghỉ việc, hãy xem hợp đồng lao động để biết liệu bạn có được nhận trợ cấp thôi việc hay không. Hợp đồng cũng sẽ nêu cách tính trợ cấp nếu có.

• Cách tính phổ biến theo thâm niên

  • Với nhân viên theo giờ, thường một tuần lương cho mỗi năm làm việc.

    • Ví dụ: Làm 5 năm → nhận 5 tuần lương hiện tại.

  • Với nhân viên lương cố định, nhiều công ty trả ít nhất 2 tuần lương cho mỗi năm làm việc.

• Cách tính cụ thể

  1. Chia lương năm cho 52 để ra lương tuần.

  2. Nhân lương tuần với số tuần theo thâm niên.

  • Ví dụ: Lương 39.000 USD/năm → 750 USD/tuần. Làm 10 năm → nhận 7.500 USD trợ cấp thôi việc.

Bước 2: Hỏi về việc “đổi ngày nghỉ và ngày ốm sang tiền mặt”

• Không phải quyền tự động
  Bạn không có quyền tự động nhận tiền mặt cho các ngày nghỉ phép, ngày ốm hoặc ngày cá nhân chưa sử dụng. Hầu hết luật lao động không bắt buộc công ty phải thanh toán các ngày này.

• Kiểm tra hợp đồng lao động
  Xem trong hợp đồng hoặc quy định công ty để biết quy tắc về việc thanh toán ngày nghỉ và ngày ốm chưa dùng.

• Hỏi trực tiếp công ty
  Nếu hợp đồng không nêu rõ, hãy hỏi người sử dụng lao động xem bạn có thể nhận tiền bù cho các ngày nghỉ này hay không.

Bước 3: Thương lượng trợ cấp thôi việc

• Có thể thương lượng nếu hợp đồng không quy định
  Nếu hợp đồng lao động không đề cập đến trợ cấp thôi việc, bạn hoàn toàn có thể thương lượng. Đừng vội chấp nhận đề nghị ban đầu của công ty, hãy xem xét kỹ trước khi ký.

• Thời gian cân nhắc theo luật

  • Nếu bạn trên 40 tuổi, pháp luật cho phép bạn 21 ngày để cân nhắc trước khi đồng ý gói trợ cấp thôi việc.

• Chiến lược thương lượng

  • Đưa ra lý do hợp lý để yêu cầu mức trợ cấp cao hơn: ví dụ mới mua nhà, có chi phí lớn gần đây.

  • Nếu công ty muốn bạn ký văn bản từ bỏ quyền kiện, họ có thể đồng ý tăng mức trợ cấp để bạn ký nhanh.

• Yêu cầu quyền lợi bổ sung nếu cần

  • Nếu có người thân đang bệnh, bạn có thể đề nghị gia hạn bảo hiểm sức khỏe thêm vài tháng trước khi chuyển sang COBRA (chế độ bảo hiểm y tế tự chi trả).

Tham khảo luật sư trước khi ký văn bản từ bỏ quyền kiện

• Khi nào nên cẩn trọng
  Nếu bạn được đề nghị trợ cấp thôi việc kèm theo yêu cầu ký văn bản từ bỏ quyền kiện, đừng vội ký ngay.

• Tại sao cần luật sư
  Nói chuyện với luật sư chuyên về lao động giúp bạn hiểu rõ quyền lợi và hậu quả pháp lý trước khi đồng ý.

• Hậu quả của việc ký
  Khi bạn ký văn bản tự nguyện và hiểu rõ, bất kỳ vụ kiện về phân biệt đối xử sau này đều có thể bị tòa bác bỏ.

Nguồn tham khảo

1. https://www.workplacefairness.org/severance-pay
2. http://www.nolo.com/legal-encyclopedia/should-you-offer-severance-pay-29796.html
3. http://www.eeoc.gov/policy/docs/qanda_severance-agreements.html
   
4. https://www.severance-lawyers.com/typical-severance-pay-formulas/
5. https://www.workplacefairness.org/severance-pay
6. http://www.forbes.com/sites/susanadams/2013/04/12/how-to-negotiate-severance-3/

Biên dịch: Leigh Kennedy Ly.