Bước ra khỏi cánh cổng đại học, nhiều sinh viên rơi vào tình trạng loay hoay tìm việc làm đầu tiên cho mình. Đây là giai đoạn đầy thử thách nhưng cũng là cột mốc quan trọng đánh dấu hành trình trưởng thành và tự lập trong sự nghiệp.

Công việc đầu tiên không chỉ giúp bạn kiếm thêm thu nhập, mà còn là môi trường rèn luyện kỹ năng, tích lũy kinh nghiệm thực tế và hiểu rõ hơn về năng lực bản thân. Dù bạn mới tốt nghiệp hay vẫn còn đang học, việc chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ xin việc – từ CV, thư xin việc (cover letter) đến kỹ năng phỏng vấn – sẽ giúp bạn nổi bật giữa hàng trăm ứng viên khác.

Hãy nhớ rằng, cơ hội luôn đến với người sẵn sàng. Nếu bạn biết cách lên kế hoạch, trau dồi kỹ năng và thể hiện bản thân đúng cách, thì công việc đầu tiên trong mơ chỉ còn cách bạn một đơn ứng tuyển mà thôi.

Bí quyết 1: Cách tìm việc làm gần nhà cho học sinh, sinh viên

Bước 1: Chọn công việc ở vị trí thuận tiện cho bạn

Việc chọn địa điểm làm việc phù hợp là yếu tố quan trọng, đặc biệt với sinh viên mới ra trường – khi bạn chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc phương tiện di chuyển riêng. Một vị trí thuận tiện giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và duy trì năng lượng cho công việc.

• Ưu tiên công việc gần nhà hoặc dễ di chuyển: Chọn nơi bạn có thể đi bộ, đi xe đạp, hoặc bắt xe buýt thuận tiện. Điều này giúp bạn linh hoạt giờ giấc và tránh trễ hẹn khi phỏng vấn hay đi làm.

• Cân nhắc chi phí đi lại: Nếu nơi làm việc quá xa, bạn sẽ tốn nhiều chi phí xăng xe hoặc phương tiện công cộng – một khoản không nhỏ với sinh viên mới ra trường.

• Tận dụng sự hỗ trợ từ gia đình: Nếu có người thân có thể đưa đón trong thời gian đầu, hãy trao đổi trước để sắp xếp lịch hợp lý, tránh ảnh hưởng đến giờ làm.

• Tính đến yếu tố lâu dài: Một vị trí làm việc thuận tiện giúp bạn duy trì ổn định công việc, ít bỏ cuộc giữa chừng và có thêm thời gian phát triển bản thân.

Chọn công việc ở vị trí phù hợp và thuận tiện di chuyển không chỉ giúp bạn bắt đầu thuận lợi mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hành trình nghề nghiệp đầu tiên của mình.

Bước 2: Chọn công việc phù hợp với lịch học của bạn

Nếu bạn vẫn đang là sinh viên hoặc vừa tốt nghiệp nhưng còn tham gia các khóa học ngắn hạn, việc cân bằng giữa học tập và làm việc là điều cực kỳ quan trọng. Một công việc tốt không chỉ mang lại thu nhập, mà còn giúp bạn duy trì kết quả học tập và sức khỏe tinh thần.

• Ưu tiên công việc linh hoạt về thời gian: Hãy chọn nơi làm việc cho phép bạn sắp xếp ca linh hoạt, đặc biệt nếu bạn còn đang học. Trước khi nhận việc, nên hỏi rõ nhà tuyển dụng liệu họ có hỗ trợ lịch làm cho sinh viên hay không.

• Tránh công việc trùng giờ học: Nếu lịch làm việc rơi vào buổi chiều hoặc tối – thời điểm bạn có lớp – hãy tìm vị trí khác. Đừng vì muốn kiếm thêm tiền mà đánh đổi điểm số hoặc cơ hội học tập.

• Giữ giới hạn thời gian hợp lý: Chỉ nên làm tối đa 15 giờ mỗi tuần để duy trì sự cân bằng giữa học và làm. Làm quá sức sẽ ảnh hưởng đến cả năng suất công việc lẫn sức khỏe.

• Tuân thủ quy định lao động: Ở nhiều quốc gia (và cả Việt Nam), sinh viên hoặc người dưới 18 tuổi đều có giới hạn giờ làm việc nhất định. Hãy đảm bảo công việc bạn chọn tuân thủ quy định này để tránh rủi ro pháp lý.

Chọn công việc phù hợp với lịch học và sức khỏe là bước đi khôn ngoan giúp bạn vừa tích lũy kinh nghiệm, vừa duy trì phong độ học tập – nền tảng quan trọng cho sự nghiệp sau này.

Bước 3: Tận dụng thế mạnh và kỹ năng sẵn có của bạn

Khi mới bắt đầu tìm việc, nhiều sinh viên thường nghĩ mình “chưa có gì nổi bật”. Nhưng thực tế, bạn đã có những kỹ năng và sở trường có thể biến thành cơ hội việc làm – chỉ cần biết cách khai thác đúng hướng.

• Nhận diện điểm mạnh của bản thân: Dành thời gian cùng cha mẹ, thầy cô hoặc người hướng dẫn để liệt kê các kỹ năng bạn có – từ năng khiếu, thành tích học tập đến sở thích cá nhân.

• Biến kỹ năng thành công việc:

  • Nếu bạn giỏi nhạc, có thể dạy nhạc, nhận học sinh riêng hoặc làm việc tại cửa hàng nhạc cụ.

  • Nếu học tốt, hãy làm gia sư cho học sinh cấp dưới hoặc ứng tuyển làm trợ lý thư viện.

  • Nếu bạn đam mê công nghệ, có thể sửa máy tính, hỗ trợ kỹ thuật hoặc làm cộng tác viên IT.

• Tận dụng kinh nghiệm từ trường học: Những kỹ năng như làm việc nhóm, thuyết trình, sử dụng Word, Excel hay thiết kế PowerPoint cũng là lợi thế giúp bạn ghi điểm với nhà tuyển dụng.

• Bắt đầu nhỏ nhưng thực tế: Đừng xem nhẹ những công việc nhỏ – mỗi trải nghiệm đều là bước đệm quý giá để bạn hiểu rõ hơn về thế mạnh của mình.

Công việc đầu tiên không nhất thiết phải “hoàn hảo”, mà nên là nơi giúp bạn rèn luyện kỹ năng, phát huy điểm mạnh và xây nền cho con đường nghề nghiệp sau này.

Bước 4: Tìm những công việc nhỏ xung quanh khu vực bạn sống

Nếu bạn chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc đang muốn bắt đầu công việc đầu tiên, những công việc nhỏ tại khu vực gần nhà là lựa chọn rất phù hợp. Vừa thuận tiện di chuyển, vừa giúp bạn linh hoạt sắp xếp lịch học và làm việc.

• Tận dụng các cơ hội việc làm gần nhà: Hãy thử hỏi hàng xóm hoặc người quen xem họ có cần giúp việc gì không – như cắt cỏ, quét lá, rửa xe, trông thú cưng hay dọn dẹp sân vườn.

• Làm công việc chăm trẻ (babysitting): Nếu bạn yêu thích trẻ con và có tính kiên nhẫn, hãy bắt đầu bằng việc giữ trẻ cho bạn bè của bố mẹ hoặc người thân. Khi đã quen việc và có uy tín, bạn có thể nhận thêm khách hàng trong khu phố.

• Tích lũy kinh nghiệm và xây dựng uy tín: Những công việc nhỏ này tuy đơn giản, nhưng giúp bạn học cách giao tiếp, quản lý thời gian và làm việc có trách nhiệm – những kỹ năng cực kỳ quan trọng trong môi trường chuyên nghiệp sau này.

• Giữ thái độ chuyên nghiệp: Dù chỉ là công việc bán thời gian, hãy làm việc nghiêm túc, đúng hẹn và giữ uy tín – vì lời giới thiệu từ người quen chính là tấm vé giúp bạn có thêm nhiều cơ hội việc làm khác.

Bắt đầu từ những công việc nhỏ quanh khu vực sống là cách thông minh để bạn rèn luyện kỹ năng, tạo dựng kinh nghiệm thực tế và từng bước tiến gần hơn đến những cơ hội nghề nghiệp lớn hơn.

Bước 5: Thử sức với công việc bán lẻ hoặc phục vụ ăn uống

Đối với sinh viên mới ra trường hoặc người đang tìm việc đầu tiên, ngành bán lẻ và dịch vụ ăn uống là lựa chọn lý tưởng để bắt đầu. Đây là những lĩnh vực thường xuyên tuyển dụng người mới, không yêu cầu kinh nghiệm, và mang lại nhiều kỹ năng thực tế hữu ích.

• Cơ hội dễ tiếp cận: Các cửa hàng tiện lợi, siêu thị, quán cà phê, nhà hàng… thường chào đón sinh viên hoặc người mới làm việc vì lịch làm linh hoạt và công việc dễ học.

• Rèn luyện kỹ năng phục vụ khách hàng: Làm trong môi trường dịch vụ giúp bạn học cách giao tiếp, lắng nghe và xử lý tình huống – kỹ năng cần thiết cho mọi nghề nghiệp.

• Học thêm kỹ năng nghề:

  • Làm ở nhà hàng hoặc quán cà phê giúp bạn hiểu quy trình bếp, kỹ năng nấu nướng và làm việc nhóm.

  • Làm ở ngành bán lẻ giúp bạn rèn luyện tính ngăn nắp, khả năng tổ chức và thao tác máy tính tiền.

• Tăng thu nhập nhờ tiền tip: Nếu làm phục vụ tại quán ăn hoặc nhà hàng, bạn có thể kiếm thêm thu nhập đáng kể thông qua tiền boa từ khách hàng.

Các công việc bán lẻ hoặc dịch vụ ăn uống là bước khởi đầu tuyệt vời để bạn làm quen với môi trường làm việc thực tế, phát triển kỹ năng mềm và tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp đầu tiên cho tương lai.

Bước 6: Tìm việc qua các trang tuyển dụng và bảng tin địa phương

Nếu bạn muốn chủ động tìm việc thay vì chờ cơ hội đến, các trang tuyển dụng trực tuyến và bảng tin địa phương là nơi khởi đầu rất hiệu quả. Đây là cách phổ biến giúp sinh viên mới ra trường nhanh chóng tiếp cận nhiều cơ hội việc làm phù hợp với năng lực và vị trí của mình.

• Tra cứu trên các trang việc làm uy tín: Hãy tìm trên các website như VietnamWorks, CareerBuilder, TopCV, hoặc thậm chí là các nhóm Facebook tuyển dụng theo khu vực. Ở nước ngoài, bạn có thể dùng Craigslist hay các trang rao vặt địa phương.

• Lọc kết quả tìm kiếm thông minh: Hầu hết các trang tuyển dụng cho phép bạn lọc theo vị trí địa lý, trình độ kinh nghiệm, mức lương và thời gian làm việc – giúp bạn nhanh chóng tìm được công việc phù hợp.

• Đọc kỹ thông tin tuyển dụng: Trước khi nộp hồ sơ, hãy kiểm tra kỹ yêu cầu công việc, mô tả vai trò và thông tin liên hệ của nhà tuyển dụng để tránh bị lừa đảo.

• Liên hệ trực tiếp với nhà tuyển dụng: Gửi email chuyên nghiệp để hỏi về quy trình ứng tuyển hoặc tài liệu cần nộp (CV, thư xin việc, chứng chỉ liên quan).

• Nộp hồ sơ đúng cách: Khi tìm được công việc tiềm năng, hãy chuẩn bị hồ sơ thật chỉn chu và gửi đi đúng hướng dẫn. Việc thể hiện sự chuyên nghiệp từ bước đầu sẽ giúp bạn ghi điểm ngay lập tức.

Chủ động tìm việc qua các bảng tin và trang tuyển dụng không chỉ giúp bạn mở rộng cơ hội mà còn rèn luyện kỹ năng tìm kiếm thông tin – một kỹ năng quan trọng trên con đường sự nghiệp lâu dài.

Bí quyết 2: Hướng dẫn viết CV cho người chưa có kinh nghiệm

Bước 1: Hiểu rõ nhà tuyển dụng đang tìm kiếm điều gì

Trước khi nộp đơn xin việc, bạn cần đặt mình vào vị trí của nhà tuyển dụng để hiểu họ thực sự mong muốn điều gì ở ứng viên. Việc này giúp bạn viết CV và thư xin việc đúng trọng tâm, thể hiện rõ năng lực và giá trị của bản thân.

• Xác định kỹ năng liên quan đến công việc:
  Liệt kê những kỹ năng, kinh nghiệm hoặc hoạt động có liên quan trực tiếp đến vị trí bạn ứng tuyển.
  Ví dụ: Nếu bạn xin việc ở cửa hàng thú cưng, điểm cao môn Thiên văn học có thể không quan trọng, nhưng kinh nghiệm tình nguyện tại trại cứu hộ động vật lại là điểm cộng lớn.

• Giữ nội dung CV ngắn gọn, đúng trọng tâm:
  CV chỉ nên dài 1 trang và tập trung vào những gì phù hợp nhất với công việc. Thông tin lan man hoặc không liên quan có thể khiến nhà tuyển dụng bỏ qua hồ sơ của bạn.

• Thêm thành tích học tập hoặc dự án nổi bật:
  Nếu phù hợp, hãy đề cập đến điểm trung bình (GPA), giải thưởng, hoặc dự án học tập thực tế mà bạn từng tham gia để chứng minh năng lực.

• Cập nhật thông tin liên hệ rõ ràng:
  Đừng quên ghi email và số điện thoại chính xác, chuyên nghiệp để nhà tuyển dụng dễ dàng liên hệ. Tránh dùng email có tên quá “nghịch” hoặc thiếu nghiêm túc.

Biết nhà tuyển dụng cần gì và thể hiện đúng điều đó trong hồ sơ xin việc sẽ giúp bạn nổi bật hơn hẳn giữa hàng chục ứng viên khác – đặc biệt khi đây là công việc đầu tiên bạn ứng tuyển.

Bước 2: Liệt kê kinh nghiệm lãnh đạo và hoạt động nổi bật của bạn

Khi bạn chưa có nhiều kinh nghiệm làm việc chính thức, những hoạt động thể hiện tinh thần lãnh đạo và trách nhiệm sẽ giúp hồ sơ của bạn nổi bật hơn. Nhà tuyển dụng luôn đánh giá cao những ứng viên chủ động, có tinh thần dẫn dắt và biết hợp tác với người khác.

• Đưa vào các vị trí lãnh đạo bạn từng đảm nhận:
  Ví dụ: bạn từng là lớp trưởng, bí thư chi đoàn, trưởng câu lạc bộ sinh viên, hoặc hướng dẫn viên trại hè. Hãy ghi rõ chức danh, thời gian đảm nhiệm và kỹ năng bạn học được, như tổ chức sự kiện, làm việc nhóm hay giải quyết vấn đề.

• Bao gồm các công việc bán thời gian hoặc hoạt động cộng đồng:
  Dù chưa làm việc chính thức, bạn vẫn có thể ghi vào CV những công việc tự do (freelance) như giữ trẻ, dọn vườn, gia sư, hoặc hoạt động tình nguyện. Đây là minh chứng rõ ràng cho tinh thần trách nhiệm và khả năng quản lý thời gian.

• Luôn trung thực về kinh nghiệm:
  Tuyệt đối không bịa đặt hoặc phóng đại kinh nghiệm. Nhà tuyển dụng có thể kiểm tra thông tin và nếu phát hiện sai sự thật, bạn có thể mất cơ hội ngay lập tức.

• Nhấn mạnh vào kỹ năng bạn học được:
  Thay vì chỉ liệt kê hoạt động, hãy nêu rõ bạn đã rèn luyện kỹ năng gì – như kỹ năng giao tiếp, lãnh đạo nhóm, xử lý tình huống hay quản lý công việc.

Một bản CV trung thực, có điểm nhấn về kinh nghiệm lãnh đạo và kỹ năng thực tế sẽ giúp bạn thể hiện mình là người năng động, đáng tin cậy và sẵn sàng cho công việc đầu tiên trong sự nghiệp.

Bước 3: Làm nổi bật các kỹ năng nổi trội của bạn

Trong CV, phần kỹ năng (skills) là nơi giúp bạn thể hiện rõ năng lực và giá trị mà bạn có thể mang lại cho nhà tuyển dụng. Dù là sinh viên mới ra trường, bạn vẫn có thể gây ấn tượng nếu biết chọn và trình bày kỹ năng một cách chiến lược.

• Liệt kê những kỹ năng liên quan trực tiếp đến công việc:
  Ví dụ: kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, sử dụng Word – Excel – PowerPoint, lập trình Java, hoặc khả năng nói tiếng Anh, tiếng Pháp... Chỉ đưa những kỹ năng phù hợp với yêu cầu vị trí mà bạn ứng tuyển.

• Bao gồm chứng chỉ và kỹ năng chuyên môn:
  Nếu bạn có chứng chỉ tin học, ngoại ngữ, kỹ năng mềm hoặc chứng chỉ nghề, hãy thêm vào để tăng độ tin cậy cho hồ sơ.

• Biết cách “chuyển hóa” sở thích thành kỹ năng chuyên nghiệp:
  Thay vì viết “thích đọc sách”, hãy ghi là “khả năng đọc hiểu và tổng hợp thông tin tốt”. Hoặc thay “thích chụp ảnh” bằng “kỹ năng sáng tạo và thẩm mỹ hình ảnh”.

• Nhấn mạnh kỹ năng có thể áp dụng thực tế:
  Nhà tuyển dụng không quan tâm bạn có bao nhiêu sở thích, mà muốn biết bạn có thể làm được gì cho công việc. Hãy chọn kỹ năng thể hiện bạn có thể mang lại kết quả rõ ràng.

• Trình bày rõ ràng, dễ đọc:
  Nên chia kỹ năng theo nhóm – ví dụ:

  • Kỹ năng chuyên môn: lập trình, thiết kế, nhập liệu, bán hàng...

  • Kỹ năng mềm: giao tiếp, giải quyết vấn đề, lãnh đạo nhóm...

  • Kỹ năng ngôn ngữ: tiếng Anh (IELTS 7.0), tiếng Pháp (DELF B1)...

Phần kỹ năng trong CV chính là “vũ khí” giúp bạn nổi bật – hãy chọn lọc, diễn đạt chuyên nghiệp và chứng minh rằng bạn là ứng viên có năng lực thực sự, sẵn sàng đảm nhận công việc ngay từ ngày đầu tiên.

Bước 4: Nhờ người có kinh nghiệm xem lại hồ sơ xin việc của bạn

Một bản CV chuyên nghiệp không chỉ cần nội dung tốt mà còn phải chuẩn chỉnh về ngữ pháp, trình bày và cách diễn đạt. Đôi khi chỉ một lỗi nhỏ cũng có thể khiến nhà tuyển dụng đánh giá bạn thiếu cẩn thận. Vì vậy, trước khi gửi đi, hãy dành thời gian để rà soát và nhận góp ý từ người tin cậy.

• Nhờ cha mẹ, thầy cô hoặc người hướng dẫn xem lại:
  Họ có thể giúp bạn phát hiện lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp, hoặc những chỗ diễn đạt chưa rõ ràng. Một bản CV được đọc kỹ trước khi gửi đi luôn thể hiện bạn là người có trách nhiệm và cầu tiến.

• Xin góp ý từ người có kinh nghiệm:
  Nếu có thể, hãy nhờ một mentor, anh/chị đã đi làm hoặc chuyên viên tuyển dụng xem qua hồ sơ của bạn. Họ sẽ chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu và gợi ý cách chỉnh sửa để CV chuyên nghiệp hơn.

• Chú trọng hình thức trình bày:
  CV cần ngắn gọn, sạch sẽ, dễ đọc, dùng font chữ thống nhất, và bố cục rõ ràng. Một CV rối rắm sẽ khiến nhà tuyển dụng bỏ qua dù nội dung hay.

• Xuất file dưới dạng PDF trước khi gửi:
  Sau khi hoàn thiện, hãy lưu CV và thư xin việc (cover letter) dưới dạng PDF. Đây là định dạng chuyên nghiệp, đảm bảo bố cục và phông chữ hiển thị giống nhau trên mọi thiết bị – cả máy Mac lẫn PC.

Đầu tư thời gian rà soát và hoàn thiện hồ sơ xin việc là bước không thể bỏ qua. Một bản CV chỉn chu, không lỗi chính tả và được trình bày chuyên nghiệp sẽ giúp bạn tạo ấn tượng mạnh mẽ ngay từ vòng đầu tiên.

Bí quyết 3: Cách nộp đơn xin việc lần đầu: Từ cover letter đến gửi email

Bước 1: Tìm hiểu kỹ yêu cầu kinh nghiệm và điều kiện ứng tuyển

Trước khi nộp hồ sơ xin việc, bạn cần nghiên cứu kỹ các tiêu chí mà nhà tuyển dụng đưa ra. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian, tập trung vào những vị trí phù hợp và tăng cơ hội được gọi phỏng vấn.

• Kiểm tra yêu cầu về kỹ năng và chứng chỉ:
  Nhiều công việc yêu cầu ứng viên có chứng chỉ hoặc kinh nghiệm cụ thể trước khi nộp hồ sơ.

  • Ví dụ: Nếu bạn muốn làm nhân viên cứu hộ hồ bơi, cần có chứng chỉ sơ cứu hoặc CPR.

  • Nếu bạn xin việc ở tiệm bánh hoặc nhà hàng, hãy hỏi xem họ có ưu tiên ứng viên tốt nghiệp ngành ẩm thực hay không.

• Tìm hiểu về chương trình đào tạo tại chỗ:
  Một số nơi sẽ đào tạo nhân viên mới, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng vậy. Việc hiểu rõ điều này giúp bạn biết mình cần chuẩn bị thêm gì trước khi ứng tuyển.

• Đảm bảo đáp ứng độ tuổi tối thiểu:
  Nhiều cửa hàng, siêu thị hoặc quán ăn chỉ tuyển người từ 16 tuổi trở lên, thậm chí một số vị trí yêu cầu từ 18 tuổi. Hãy đọc kỹ mô tả công việc để tránh lãng phí thời gian.

• Ứng tuyển thông minh và có chọn lọc:
  Tập trung vào những công việc bạn đủ điều kiện và năng lực thực hiện ngay, thay vì gửi hồ sơ hàng loạt. Điều này giúp bạn tăng tỷ lệ trúng tuyển và gây ấn tượng với nhà tuyển dụng.

Tìm hiểu kỹ yêu cầu công việc trước khi nộp hồ sơ là bước quan trọng giúp bạn chủ động hơn, thể hiện sự chuyên nghiệp và tối ưu hóa cơ hội thành công ngay từ lần ứng tuyển đầu tiên.

Bước 2: Viết thư xin việc (cover letter) ấn tượng và chuyên nghiệp

Bên cạnh CV, thư xin việc là yếu tố quan trọng giúp bạn thể hiện cá tính, động lực và lý do vì sao bạn phù hợp với vị trí ứng tuyển. Đây là cơ hội để bạn “kể câu chuyện nghề nghiệp” của mình một cách chân thật và thuyết phục.

• Giới thiệu bản thân ngắn gọn, rõ ràng:
  Mở đầu thư bằng cách nêu tên, vị trí bạn ứng tuyển và cách bạn biết đến công việc này. Đừng quên thể hiện sự hào hứng và mong muốn được đóng góp cho doanh nghiệp.

• Mở rộng thông tin trong CV:
  Cover letter không nên lặp lại toàn bộ nội dung CV. Thay vào đó, hãy phân tích sâu hơn về kỹ năng, kinh nghiệm hoặc thành tích nổi bật giúp bạn phù hợp với vị trí.

• Nêu rõ lý do bạn chọn công ty:
  Cho thấy bạn đã tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp và thực sự quan tâm đến công việc. Ví dụ: “Tôi ấn tượng với cách công ty phát triển sản phẩm bền vững, và tin rằng kỹ năng marketing của mình có thể đóng góp vào chiến lược đó.”

• Đề cập đến người giới thiệu (nếu có):
  Nếu bạn có người quen, thầy cô hoặc mentor giới thiệu, hãy nêu ngắn gọn trong thư. Tuy nhiên, tuyệt đối không dùng người thân trong gia đình làm người giới thiệu — điều này dễ bị xem là thiếu chuyên nghiệp.
  Người giới thiệu phù hợp có thể là giáo viên, huấn luyện viên, cố vấn học tập hoặc người từng hướng dẫn bạn trong công việc tình nguyện.

• Kiểm tra kỹ trước khi gửi:
  Trước khi nộp, hãy nhờ bạn bè, thầy cô hoặc mentor đọc lại để phát hiện lỗi chính tả hoặc diễn đạt chưa tự nhiên. Một lá thư sạch lỗi thể hiện bạn là người cẩn thận và chuyên nghiệp.

Một bức thư xin việc được viết chỉn chu, chân thành và có định hướng rõ ràng sẽ giúp bạn ghi điểm mạnh mẽ trong mắt nhà tuyển dụng – đặc biệt khi đây là công việc đầu tiên của bạn.

Bước 3: Tùy chỉnh CV cho từng vị trí ứng tuyển

Một sai lầm phổ biến của sinh viên mới ra trường là gửi cùng một bản CV cho mọi công việc. Thực tế, mỗi vị trí có yêu cầu khác nhau, và nhà tuyển dụng dễ dàng nhận ra khi bạn dùng hồ sơ “copy–paste”. Vì vậy, việc tùy chỉnh CV cho từng công việc cụ thể là yếu tố then chốt giúp bạn nổi bật hơn các ứng viên khác.

• Đọc kỹ mô tả công việc trước khi nộp:
  Hãy xác định những kỹ năng, kinh nghiệm hoặc phẩm chất mà công ty đang tìm kiếm, rồi tinh chỉnh nội dung CV để làm nổi bật chúng.

• Điều chỉnh phần kỹ năng và kinh nghiệm phù hợp:

  • Nếu bạn ứng tuyển vị trí lễ tân, hãy thêm kỹ năng giao tiếp, chăm sóc khách hàng và xử lý tình huống linh hoạt.

  • Nếu bạn ứng tuyển công việc gia sư hoặc trợ giảng, hãy nhấn mạnh thành tích học tập, điểm trung bình cao hoặc kinh nghiệm giảng dạy.

• Sắp xếp thông tin theo mức độ liên quan:
  Những kinh nghiệm hoặc kỹ năng phù hợp nhất với công việc nên được đặt lên trên cùng, giúp nhà tuyển dụng dễ dàng nhận thấy.

• Cập nhật lại phần mục tiêu nghề nghiệp (career objective):
  Đừng để phần này chung chung. Thay vào đó, hãy viết ngắn gọn, rõ ràng và phản ánh đúng định hướng công việc bạn đang ứng tuyển.

• Kiểm tra lại trước khi gửi:
  Mỗi lần nộp hồ sơ, hãy đọc lại toàn bộ CV để đảm bảo thông tin nhất quán, không lỗi chính tả, và đúng với mô tả công việc.

Một bản CV được tùy chỉnh riêng cho từng vị trí cho thấy bạn là người nghiêm túc, chuyên nghiệp và thực sự quan tâm đến công việc đó – điều mà mọi nhà tuyển dụng đều đánh giá cao.

Bước 4: Gửi CV và thư xin việc đúng cách để gây ấn tượng chuyên nghiệp

Cách bạn nộp hồ sơ xin việc cũng quan trọng không kém nội dung bên trong. Một ứng viên biết cách gửi CV và thư xin việc đúng chuẩn sẽ thể hiện sự chuyên nghiệp, tôn trọng quy trình tuyển dụng và để lại ấn tượng tích cực ngay từ bước đầu.

• Ưu tiên gửi qua email nếu nhà tuyển dụng yêu cầu:
  Đây là hình thức phổ biến nhất hiện nay. Hãy chèn thư xin việc (cover letter) trực tiếp vào phần nội dung email và đính kèm CV dưới dạng file PDF. Việc này giúp nhà tuyển dụng đọc nhanh, thuận tiện và không bị lỗi định dạng.

• Đặt tiêu đề email chuyên nghiệp:
  Tiêu đề nên rõ ràng, ví dụ:
  ỨNG TUYỂN VỊ TRÍ NHÂN VIÊN BÁN HÀNG – NGUYỄN VĂN A
  hoặc
  ỨNG TUYỂN VỊ TRÍ TRỢ LÝ MARKETING – LÊ THỊ B.
  Điều này giúp email của bạn dễ được chú ý và không bị lẫn trong hàng trăm hồ sơ khác.

• Nếu có thể, nộp trực tiếp:
  Một số doanh nghiệp nhỏ hoặc cửa hàng địa phương vẫn khuyến khích ứng viên mang hồ sơ đến tận nơi. Điều này giúp họ có ấn tượng ban đầu về bạn – cách bạn giao tiếp, thái độ và phong cách chuyên nghiệp.
  Tuy nhiên, hãy gọi điện hỏi trước để đảm bảo họ có nhận hồ sơ trực tiếp không, tránh làm mất thời gian của cả hai bên.

• Luôn chuẩn bị bản in chỉn chu:
  Nếu bạn nộp hồ sơ trực tiếp, hãy in CV và thư xin việc trên giấy trắng dày, trình bày gọn gàng, không gấp nếp, và mang kèm một bìa hồ sơ chuyên nghiệp.

Cách bạn gửi hồ sơ chính là bước thể hiện sự chuyên nghiệp đầu tiên. Dù qua email hay trực tiếp, hãy chuẩn bị chu đáo, lịch sự và tuân thủ hướng dẫn của nhà tuyển dụng – đó chính là chìa khóa mở ra cơ hội phỏng vấn cho bạn.

Bí quyết 4: Cách gây ấn tượng trong buổi phỏng vấn đầu tiên

Bước 1: Xác định điểm mạnh và kinh nghiệm nổi bật trước buổi phỏng vấn

Trước khi bước vào phỏng vấn, bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng để hiểu rõ bản thân và thể hiện được giá trị của mình. Nhà tuyển dụng không chỉ muốn nghe bạn kể về quá khứ, mà họ muốn biết bạn có thể mang lại gì cho công ty trong tương lai.

• Liệt kê điểm mạnh và trải nghiệm đáng nhớ:
  Hãy dành thời gian viết ra mọi thành tích, kỹ năng hoặc tình huống bạn từng vượt qua – dù nhỏ.
  Ví dụ:

  • Bạn từng tham gia đội chạy bền → thể hiện tinh thần kiên trì và kỷ luật.

  • Bạn từng trông thú cưng cho hàng xóm → rèn luyện trách nhiệm và sự tin cậy.
    Sau đó, chọn ra 3–4 kinh nghiệm tiêu biểu và suy nghĩ xem chúng giúp bạn phát triển kỹ năng gì.

• Liên hệ điểm mạnh với nhu cầu của công ty:
  Đừng kể chung chung, hãy chứng minh bằng ví dụ cụ thể.
  Ví dụ: nếu bạn xin làm nhân viên phục vụ tiệc, có thể nói: “Tôi từng tham gia lớp làm bánh tại trung tâm cộng đồng và đã có chứng chỉ an toàn thực phẩm, điều này giúp tôi hiểu rõ quy trình phục vụ chuyên nghiệp.”

• Chuẩn bị câu trả lời về điểm yếu:
  Khi được hỏi “Điểm yếu của bạn là gì?”, hãy biến nó thành cơ hội thể hiện tinh thần cầu tiến.
  Ví dụ: “Tôi khá ít nói trong môi trường mới, nhưng tôi luôn quan sát kỹ và nhanh chóng thích nghi để đóng góp hiệu quả hơn.”

• Đặt giá trị cá nhân song hành với giá trị doanh nghiệp:
  Trước buổi phỏng vấn, hãy tìm hiểu về văn hóa và sứ mệnh của công ty. Sau đó, nêu cách bạn chia sẻ cùng giá trị đó — như tinh thần trách nhiệm, sự tận tâm với khách hàng hay mong muốn phát triển bền vững.

Chuẩn bị danh sách điểm mạnh, điểm yếu và giá trị cá nhân rõ ràng sẽ giúp bạn tự tin hơn khi phỏng vấn, thể hiện mình là người hiểu bản thân, biết định hướng và sẵn sàng đóng góp cho doanh nghiệp.

Bước 2: Luyện phỏng vấn cùng người thân hoặc bạn bè để tự tin hơn

Một trong những cách hiệu quả nhất để chuẩn bị cho buổi phỏng vấn đầu tiên là luyện tập với người bạn tin tưởng. Việc mô phỏng lại tình huống phỏng vấn giúp bạn làm quen với áp lực, rèn kỹ năng phản xạ và điều chỉnh cách diễn đạt sao cho tự nhiên, chuyên nghiệp.

• Nhờ người thân đóng vai nhà tuyển dụng:

  • In sẵn một bộ câu hỏi phỏng vấn từ Internet hoặc tự soạn theo vị trí bạn ứng tuyển.

  • Nhờ bạn bè, anh chị hoặc người thân đọc câu hỏi và đóng vai người phỏng vấn thật nghiêm túc.

  • Sau buổi tập, xin nhận xét thẳng thắn về phong thái, cách nói, và điểm cần cải thiện.

• Gợi ý một số câu hỏi phỏng vấn thường gặp:

  • “Bạn biết đến vị trí này qua đâu?”

  • “Tại sao bạn muốn làm công việc này?”

  • “Hãy kể về một lần bạn không đồng ý với quyết định của ai đó và cách bạn xử lý.”

  • “Bạn thấy mình ở đâu trong 5 năm tới?”

  • “Trong số các ứng viên khác, tại sao chúng tôi nên chọn bạn?”

• Mẹo khi luyện tập:

  • Tập nói chậm, rõ, tránh dùng từ lóng hoặc nói lan man.

  • Ghi hình hoặc thu âm để xem lại cách diễn đạt và điều chỉnh giọng điệu, ánh mắt, tư thế.

  • Nếu có thể, nhờ người có kinh nghiệm phỏng vấn thật hướng dẫn để nhận phản hồi thực tế và sát nhất.

Việc luyện phỏng vấn không chỉ giúp bạn tự tin và bình tĩnh hơn khi đối mặt nhà tuyển dụng, mà còn giúp bạn hiểu rõ bản thân, biết cách thể hiện điểm mạnh một cách khéo léo và chuyên nghiệp – yếu tố rất quan trọng để ghi điểm trong mắt nhà tuyển dụng.

Bước 3: Ăn mặc chỉnh chu và chuyên nghiệp trong buổi phỏng vấn

Ấn tượng đầu tiên luôn có sức ảnh hưởng lớn trong quá trình tuyển dụng. Dù bạn có năng lực tốt đến đâu, thì cách ăn mặc, phong thái và sự tự tin vẫn là yếu tố quyết định cách nhà tuyển dụng đánh giá bạn trong vài phút đầu tiên.

• Ăn mặc “nhỉnh hơn” một bậc so với môi trường làm việc thực tế:

  • Nếu công ty có phong cách làm việc thoải mái (mặc áo thun, quần jeans), bạn nên chọn áo sơ mi có cổ và quần vải lịch sự.

  • Nếu môi trường yêu cầu “business casual”, hãy chọn áo blouse hoặc sơ mi, khoác blazer và chân váy hoặc quần tây tối màu.

  • Tránh ăn mặc quá xuề xòa hoặc quá kiểu cách — sự vừa phải, tinh tế và sạch sẽ luôn ghi điểm cao nhất.

• Ưu tiên sự thoải mái và tự tin:
  Chọn trang phục giúp bạn dễ di chuyển, ngồi thoải mái và thể hiện được phong thái tự nhiên. Nếu bạn cảm thấy gò bó, thiếu tự tin, điều đó sẽ thể hiện rõ trong buổi phỏng vấn.

• Khi không chắc chắn, hãy hỏi trước:
  Bạn hoàn toàn có thể gửi email hỏi nhà tuyển dụng về quy định trang phục phỏng vấn. Điều này thể hiện sự chuyên nghiệp và tôn trọng.

• Một số lưu ý thêm:

  • Giữ quần áo phẳng phiu, sạch sẽ, tránh mùi nước hoa nồng.

  • Tóc gọn gàng, giày dép sạch và kín mũi.

  • Không nên đeo quá nhiều trang sức hoặc phụ kiện gây chú ý.

Trang phục phỏng vấn không chỉ là “bề ngoài”, mà còn là cách bạn thể hiện thái độ nghiêm túc và sự tôn trọng cơ hội nghề nghiệp. Một bộ đồ phù hợp có thể không quyết định kết quả, nhưng chắc chắn sẽ giúp bạn tạo ấn tượng đầu tiên thật tốt.

Bước 4: Giữ tâm lý thoải mái và thái độ tích cực khi phỏng vấn

Cảm giác lo lắng trước buổi phỏng vấn là hoàn toàn bình thường — ngay cả những ứng viên có kinh nghiệm vẫn hồi hộp. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn biết cách kiểm soát tâm lý và giữ tinh thần tích cực, để năng lượng của bạn tỏa ra sự tự tin và chuyên nghiệp.

• Tập trung vào điểm mạnh và thành tựu của bản thân:
  Thay vì lo lắng về những gì mình thiếu, hãy nhấn mạnh những gì bạn có thể đóng góp — kỹ năng, thái độ cầu tiến, khả năng học hỏi nhanh.
  Nhà tuyển dụng luôn đánh giá cao ứng viên biết phát huy điểm mạnh và sẵn sàng cải thiện bản thân.

• Giữ bình tĩnh trong buổi phỏng vấn:

  • Nếu cảm thấy căng thẳng, hãy dừng lại vài giây, hít sâu, thở chậm rồi tiếp tục trả lời.

  • Bạn hoàn toàn có thể nói một cách nhẹ nhàng: “Xin phép cho tôi vài giây để sắp xếp lại ý.”
    Cách này thể hiện sự bình tĩnh và tự chủ, chứ không làm bạn mất điểm.

• Chuẩn bị tinh thần trước buổi phỏng vấn:

  • Đi dạo ngắn, nghe nhạc yêu thích hoặc tập hít thở sâu để giải tỏa lo âu.

  • Tránh đọc lại quá nhiều tài liệu ngay trước giờ phỏng vấn — điều này có thể khiến bạn thêm căng thẳng.

• Giữ tư duy tích cực:
  Đừng để nỗi sợ “chưa đủ giỏi” khiến bạn mất tự tin. Hãy nhớ rằng, không ai mong bạn hoàn hảo, họ chỉ cần thấy bạn có tiềm năng và thái độ đúng đắn.

Phỏng vấn không phải là cuộc thi tìm người giỏi nhất, mà là quá trình tìm người phù hợp nhất. Chỉ cần bạn giữ bình tĩnh, thể hiện chân thành và luôn lạc quan, bạn đã đi được hơn nửa chặng đường đến công việc mơ ước rồi.

Bước 5: Chuẩn bị câu hỏi để hỏi ngược lại nhà tuyển dụng

Một trong những phần quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong buổi phỏng vấn là khi nhà tuyển dụng hỏi: “Bạn có câu hỏi nào dành cho chúng tôi không?”
Đây chính là cơ hội để bạn thể hiện sự quan tâm, tư duy chủ động và tinh thần cầu tiến, chứ không chỉ là phần “lễ nghi” cuối buổi phỏng vấn.

• Đặt những câu hỏi thể hiện sự quan tâm thật sự:
  Hãy hỏi để hiểu rõ hơn về môi trường làm việc, văn hóa công ty và cơ hội phát triển.
  Ví dụ:

  • “Anh/chị cảm thấy điều tuyệt vời nhất khi làm việc ở đây là gì?”

  • “Văn hóa của công ty được mô tả như thế nào?”

  • “Nếu được nhận, tôi sẽ làm việc trực tiếp với ai và nhóm của tôi đang tập trung vào mục tiêu nào?”

  • “Những kỹ năng nào giúp một nhân viên mới nhanh chóng thích nghi và phát triển ở vị trí này?”

• Tránh hỏi về những chủ đề nhạy cảm hoặc quá cá nhân:

  • Không nên hỏi về mức lương, thời gian nghỉ phép, giờ nghỉ trưa hoặc phúc lợi trong buổi phỏng vấn đầu tiên, trừ khi nhà tuyển dụng chủ động đề cập.

  • Những câu hỏi này có thể khiến bạn trông như chỉ quan tâm đến quyền lợi hơn là công việc.

• Thể hiện tinh thần học hỏi và cầu tiến:
  Bạn có thể hỏi:

  • “Công ty có chương trình đào tạo hoặc hỗ trợ phát triển kỹ năng nào cho nhân viên mới không?”

  • “Điều gì khiến một nhân viên trở nên thành công trong vai trò này?”

Một câu hỏi thông minh, chân thành và đúng trọng tâm sẽ giúp bạn ghi dấu ấn mạnh mẽ trong mắt nhà tuyển dụng, chứng minh rằng bạn không chỉ đến để “xin việc”, mà bạn thật sự muốn đóng góp và phát triển cùng doanh nghiệp.

Bước 6: Gửi email cảm ơn và theo dõi kết quả sau phỏng vấn

Sau buổi phỏng vấn, đừng vội “im hơi lặng tiếng” — đây chính là lúc bạn cần thể hiện sự chuyên nghiệp và thiện chí hợp tác của mình. Một email cảm ơn gửi đúng thời điểm có thể giúp bạn ghi điểm lớn trong mắt nhà tuyển dụng.

• Thời điểm gửi:
  Hãy gửi email sau 24 giờ kể từ khi phỏng vấn kết thúc.
  Khoảng thời gian này vừa đủ để thể hiện sự chu đáo mà không khiến bạn có vẻ quá nôn nóng.

• Nội dung email nên bao gồm:

  • Lời cảm ơn chân thành: Cảm ơn nhà tuyển dụng vì đã dành thời gian phỏng vấn và chia sẻ thông tin về công ty.

  • Nhắc lại sự quan tâm: Thể hiện rằng bạn vẫn rất hứng thú với vị trí ứng tuyển và tin rằng mình phù hợp với văn hóa, giá trị của doanh nghiệp.

  • Lời kết lịch sự: Hỏi nhẹ nhàng về thời gian dự kiến công ty ra quyết định để bạn có thể chủ động trong kế hoạch cá nhân.

• Ví dụ mẫu email:

  Kính gửi anh/chị [Tên nhà tuyển dụng],

  Em xin cảm ơn anh/chị đã dành thời gian trao đổi với em trong buổi phỏng vấn ngày hôm qua. Em thật sự ấn tượng với [nêu một điểm tích cực bạn nhận thấy, ví dụ: “môi trường làm việc năng động và định hướng phát triển nhân sự của công ty”].

  Em vẫn rất quan tâm đến vị trí [Tên vị trí] và tin rằng những kỹ năng, tinh thần học hỏi của mình có thể đóng góp tích cực cho đội ngũ.

  Anh/chị có thể vui lòng cho em biết dự kiến thời gian công ty sẽ ra quyết định tuyển dụng không ạ?

  Một lần nữa, em cảm ơn anh/chị và mong có cơ hội được hợp tác trong thời gian tới.

  Trân trọng,
  [Tên của bạn]
  [Số điện thoại] – [Email]

Một email cảm ơn ngắn gọn, tinh tế và đúng lúc không chỉ giúp bạn thể hiện thái độ chuyên nghiệp, mà còn giữ kết nối tốt với nhà tuyển dụng — điều mà nhiều ứng viên khác thường bỏ lỡ.

Tích lũy kinh nghiệm và chuẩn bị vững vàng cho hành trình nghề nghiệp đầu tiên

Không phải ai cũng có sẵn kinh nghiệm hoặc kỹ năng lãnh đạo khi mới bắt đầu tìm việc. Nhưng nếu bạn biết chủ động học hỏi và chuẩn bị đúng cách, mọi cơ hội đều có thể trở thành bàn đạp cho tương lai.

Dưới đây là những lời khuyên thực tế giúp bạn từng bước xây dựng nền tảng nghề nghiệp vững chắc:

• Tham gia hoạt động tình nguyện:
  Nếu bạn chưa có kinh nghiệm lãnh đạo hay làm việc chính thức, hãy bắt đầu bằng các hoạt động cộng đồng hoặc dự án thiện nguyện.
  Những trải nghiệm này giúp bạn:

  • Phát triển kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp và tổ chức.

  • Gây ấn tượng tốt trong hồ sơ vì nhà tuyển dụng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm xã hội.

• Ưu tiên việc học:
  Dù đi làm thêm hay thực tập, đừng để công việc ảnh hưởng đến kết quả học tập.
  Việc duy trì thành tích tốt không chỉ giúp bạn mở rộng cơ hội học bổng, mà còn là minh chứng cho tinh thần kỷ luật và khả năng cân bằng – hai yếu tố mà nhà tuyển dụng luôn tìm kiếm.

• Quản lý tài chính thông minh:

  • Lập kế hoạch chi tiêu rõ ràng để tránh tiêu quá tay.

  • Dành một phần nhỏ thu nhập để tiết kiệm cho kế hoạch dài hạn (du học, học thêm, hoặc khởi nghiệp).

• Chăm sóc sức khỏe trước ngày phỏng vấn:

  • Ngủ đủ giấc, ăn sáng đầy đủ để giữ tinh thần tỉnh táo.

  • Khi gặp nhà tuyển dụng, hãy mỉm cười, chào hỏi tự tin và giao tiếp bằng ánh mắt.

  • Thể hiện sự thân thiện, cởi mở và niềm tin vào bản thân – đó là ngôn ngữ cơ thể mà ai cũng cảm nhận được.

• Xin phép trước khi dùng người khác làm người tham chiếu (reference):
  Dù bạn biết họ sẽ nói tốt về mình, hãy luôn hỏi ý kiến trước. Điều này thể hiện sự tôn trọng và giúp họ chuẩn bị nếu nhà tuyển dụng gọi điện xác minh.

• Chọn công việc giúp ích cho định hướng nghề nghiệp:
  Nếu có thể, hãy tìm công việc liên quan đến lĩnh vực bạn yêu thích.

  • Ví dụ: Nếu bạn muốn trở thành bác sĩ, hãy xin làm trợ lý phòng khám hoặc nhân viên hành chính trong bệnh viện.

  • Tuy nhiên, đừng ngại bắt đầu với công việc đơn giản như thu ngân, nhân viên siêu thị hoặc phục vụ quán cà phê. Những trải nghiệm này vẫn giúp bạn rèn kỹ năng, trách nhiệm và khả năng làm việc thực tế.

• Tận dụng công cụ trực tuyến để chuẩn bị:

  • Truy cập Glassdoor hoặc các diễn đàn nghề nghiệp để đọc kinh nghiệm phỏng vấn của người đi trước.

  • Bạn sẽ biết trước loại câu hỏi thường gặp, mức lương tham khảo và cách đánh giá môi trường làm việc của từng công ty.

Dù bạn bắt đầu từ đâu, điều quan trọng nhất là thái độ cầu tiến và sự chủ động học hỏi. Mỗi công việc, dù nhỏ, đều là bước đệm giúp bạn trưởng thành và tiến gần hơn đến nghề nghiệp mơ ước.

Nguồn tham khảo

1. http://education.seattlepi.com/afterschool-work-affect-school-performance-1747.html
2. https://webapps.dol.gov/elaws/faq/esa/flsa/028.htm
3. https://www.care.com/c/stories/7232/7-tips-to-help-you-get-the-babysitting-job/
4. https://thewaitressconfessions.wordpress.com/2014/05/22/the-pros-and-cons-of-being-a-waiter-waitress/
5. https://www.investopedia.com/financial-edge/0711/9-different-ways-to-find-a-new-job.aspx
6. https://www.hloom.com/resume/examples/entry-level/high-school-student
7. http://www.businessinsider.com/things-not-to-put-on-your-resume-2016-5/#4-your-hobbies-4
8. https://www.askamanager.org/2009/06/dropping-off-your-resume-in-person.html
9. https://collegegrad.com/tough-interview-questions/what-is-your-greatest-strength
10. https://selinc.com/company/careers/resume-interview/
11. https://www.inc.com/jeff-haden/27-most-commonly-asked-job-interviewers-questions-and-answers.html
12. https://www.theguardian.com/careers/careers-blog/what-wear-job-interview-fashion-dress-impress
13. http://www.makeuseof.com/tag/3-tips-thatll-instantly-wipe-job-interview-anxiety/
14. https://www.familyeducation.com/teens/values-responsibilities/jobs-money/10-great-volunteer-ideas-teens

Biên dịch: Rene Lee Nguyen.