Trong vô vàn lời khuyên về phát triển bản thân, có lẽ cụm từ “Hãy là chính bạn” được nhắc đến nhiều nhất. Nghe thì thật đơn giản, nhưng sống đúng với bản thân thực sự có dễ như ta vẫn nghĩ? Liệu “sống là chính mình” chỉ là một câu khẩu hiệu mơ hồ, hay nó còn ẩn chứa một hành trình khám phá và thấu hiểu bản thân sâu sắc hơn?

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ ý nghĩa thật sự của việc sống là chính mình, đồng thời mang đến những bước thực tiễn để bạn áp dụng ngay vào cuộc sống hằng ngày.

Làm thế nào để sống là chính mình?

• Xây dựng câu thần chú cho bản thân: Hãy tự tạo cho mình một câu nhắc nhở ngắn gọn về con người bạn muốn trở thành và mục tiêu bạn hướng tới.

• Tập trung vào điểm mạnh: Thay vì nhìn vào khuyết điểm, hãy phát huy những ưu điểm vốn có để tự tin hơn mỗi ngày.

• Buông bỏ quá khứ: Đừng để những sai lầm hay vết thương cũ kìm hãm bạn. Quá khứ chỉ là bài học, không phải gánh nặng.

• Ngừng so sánh với người khác: Mỗi người có hành trình riêng, hãy trân trọng con đường và nhịp điệu cuộc sống của chính mình.

• Đừng quá bận tâm đến ý kiến người khác: Giá trị của bạn không nằm trong lời khen hay chê bai, mà ở cách bạn sống thật với chính mình.

• Làm điều bạn yêu thích: Khi bạn sống với đam mê, năng lượng tích cực sẽ lan tỏa và giúp bạn hạnh phúc hơn.

• Đối xử tốt với bản thân: Hãy xem mình như một người bạn thân nhất – biết lắng nghe, biết khích lệ và biết yêu thương.

Phần 1: Khám phá chính mình: 5 bước định nghĩa bản thân theo cách riêng

Bước 1: Tìm lại chính mình và sống theo cách bạn muốn

Oscar Wilde từng nói một câu nổi tiếng: “Hãy là chính bạn, vì tất cả những người khác đều đã có chủ rồi.” Nghe có vẻ dí dỏm, nhưng thực ra đây là một chân lý sâu sắc. Muốn sống thật với bản thân, trước hết bạn cần hiểu, chấp nhận và trân trọng chính mình.

• Hiểu rõ giá trị bản thân: Hãy dành thời gian khám phá những điều bạn coi trọng trong cuộc sống, những gì làm nên con người bạn.

• Suy ngẫm về lựa chọn của mình: Nghĩ về việc bạn thích hay không thích điều gì, thử trải nghiệm và rút ra bài học từ thực tế. Thử – sai – rồi học lại chính là cách hiệu quả để hiểu mình hơn.

• Khám phá bản thân một cách linh hoạt: Bạn có thể thử các bài trắc nghiệm tính cách, nhưng đừng để kết quả ràng buộc bạn. Chúng chỉ là gợi ý, còn người quyết định bạn là ai chính là bạn.

• Định nghĩa con người bạn theo cách riêng: Chỉ chọn những gì phù hợp và khiến bạn thoải mái. Bạn mới là người đặt ra chuẩn mực cho chính mình.

• Tìm môi trường phù hợp: Khi ở bên những người trân trọng và hiểu bạn, sự tự ti sẽ dần biến mất, và bạn sẽ được chấp nhận đúng với con người thật của mình.

Bước 2: Chấp nhận sự mâu thuẫn trong giá trị của bản thân

Đừng ngạc nhiên nếu đôi khi bạn nhận ra những giá trị của mình có vẻ mâu thuẫn. Điều này hoàn toàn tự nhiên, vì chúng ta thường tiếp nhận ảnh hưởng từ nhiều nguồn khác nhau: văn hóa, tôn giáo, thầy cô, người truyền cảm hứng, hay môi trường học tập.

• Mâu thuẫn không có nghĩa là sai: Việc có những giá trị khác biệt chỉ phản ánh sự đa dạng trong con người bạn.

• Tiếp tục tìm sự cân bằng: Điều quan trọng là bạn kiên nhẫn suy ngẫm và chọn lọc để xác định đâu là giá trị thực sự đúng với mình.

• Bạn không cần phải loại bỏ hoàn toàn: Những giá trị tưởng chừng đối lập vẫn có thể cùng tồn tại, bổ sung cho nhau ở những khía cạnh khác nhau trong cuộc sống.

• Con người là sự tổng hòa: Bạn không cần gói gọn mình trong một khuôn mẫu nào. Sự linh hoạt và đa chiều mới tạo nên bản sắc riêng biệt của bạn.

Bước 3: Đừng để quá khứ ngăn cản sự trưởng thành của bạn

Một trong những sai lầm lớn nhất khi muốn sống là chính mình là tự giam mình trong quá khứ. Bạn không thể chỉ mãi là “con người của một giai đoạn”, rồi cố bám lấy hình ảnh ấy cho đến hết đời. Bản thân bạn vẫn là bạn, nhưng bạn cần cho phép mình lớn lên, thay đổi, và trở nên khôn ngoan hơn theo từng giai đoạn cuộc sống.

• Học cách tha thứ cho quá khứ: Chấp nhận rằng bạn từng mắc sai lầm hoặc đưa ra những quyết định chưa hoàn hảo. Chúng đã qua, và tại thời điểm đó, chúng có thể là lựa chọn hợp lý. Thay vì tự trách móc, hãy rút ra bài học và tiến lên.

• Buông bỏ sự bám chấp: Quá khứ không định nghĩa bạn mãi mãi. Giá trị thật sự nằm ở việc bạn học được gì và trưởng thành ra sao từ những trải nghiệm ấy.

• Quan sát xung quanh: Có những người tự hào rằng họ không thay đổi từ năm 16, 26 hay 36 tuổi. Nhưng thường họ lại thiếu linh hoạt, khó tiếp thu cái mới và ít khi thực sự hạnh phúc.

• Trưởng thành là sống thật với chính mình: Mỗi giai đoạn của cuộc đời cần có sự đổi mới, học hỏi và thích nghi. Chỉ khi chấp nhận sự phát triển liên tục, bạn mới thật sự khỏe mạnh về tinh thần và sống đúng với bản thân.

Bước 4: Khám phá sức mạnh bản thân và ngừng so sánh với người khác

Đừng bao giờ ngừng tìm kiếm và phát huy điểm mạnh của chính mình. Theo thời gian, những điểm mạnh có thể thay đổi, và cách bạn định nghĩa bản thân cũng sẽ thay đổi theo. Nhưng dù thế nào, hãy luôn tập trung vào chúng, bởi đó là chìa khóa giúp bạn cân bằng khuyết điểm và sống tự tin hơn.

• So sánh chỉ mang lại sự oán giận: Khi bạn mải nhìn vào người khác, bạn sẽ dễ bất mãn với chính mình. Một người ngập tràn sự oán giận thì không thể thật sự sống đúng với tinh thần “hãy là chính mình”.

• So sánh dẫn đến chỉ trích: Khi tự ti, bạn có xu hướng hạ thấp người khác để cảm thấy mình tốt hơn. Nhưng điều này chỉ khiến bạn mất bạn bè, mất sự tôn trọng, và ngày càng xa rời bản chất thật của mình.

• Tập trung vào chính mình: Thay vì ghen tỵ và ngưỡng mộ quá mức những gì người khác có, hãy dành năng lượng để nuôi dưỡng thế mạnh và giá trị riêng của bạn. Đây mới là con đường để tự tin và hạnh phúc.

Bước 5: Học cách thoải mái và cười với chính mình

Đừng quá lo lắng về những tình huống xấu hổ, đặc biệt là khi giao tiếp xã hội. Nếu bạn vấp ngã, dính rau trên răng hay vô tình va đầu vào đối phương trong buổi hẹn, thì cũng không sao cả. Hãy học cách cười vào những khoảnh khắc ấy, cả lúc xảy ra và sau đó.

• Biến sai lầm thành câu chuyện vui: Kể lại trải nghiệm của bạn một cách hài hước. Điều này giúp bạn thấy nhẹ nhõm hơn và cho người khác thấy rằng bạn không hề cầu toàn.

• Tự cười vào mình là sức hút riêng: Người có thể thoải mái với sự vụng về của bản thân thường toát lên sự duyên dáng và dễ gần.

• Đừng để ý đến phán xét tiêu cực: Nếu ai đó đánh giá hay cười nhạo bạn, hãy nhớ đó là vấn đề của họ, không phải của bạn.

Phần 2: Ngừng so sánh, ngừng làm vừa lòng: Cách sống thật trong mối quan hệ

Bước 1: Thành thật và cởi mở với chính mình

Chúng ta đều là những con người không hoàn hảo, luôn trong quá trình học hỏi và trưởng thành. Vì thế, đừng cố che giấu những khuyết điểm hay sự bất an bên trong. Thay vào đó, hãy chấp nhận và biến chúng thành nét riêng hoặc đơn giản là sự thừa nhận rằng bạn cũng có điểm chưa hoàn hảo như bao người khác.

• Biến khuyết điểm thành điểm riêng: Điều bạn cho là “nhược điểm” có thể trở thành nét cá tính giúp bạn chân thật và gần gũi hơn.

• Học cách thừa nhận trong tranh luận: Khi bạn dám nói thật về điểm yếu của mình, sự căng thẳng trong cuộc đối thoại thường giảm đi ngay lập tức.

• Tự nhận lỗi để giải tỏa xung đột: Một câu nói thành thật như “Tôi biết mình chưa làm tốt, tôi sẽ cố gắng thay đổi” có sức mạnh hóa giải tranh cãi và mang lại sự kết nối chân thành hơn.

Bước 2: Đừng so sánh bản thân với người khác

Nếu bạn cứ mãi cố gắng trở thành một phiên bản của người khác, bạn sẽ không bao giờ cảm thấy hạnh phúc. Sự so sánh chỉ khiến bạn thấy mình thiếu thốn, dần dần kéo bạn vào vòng xoáy tiêu cực.

• Đừng tin vào bề ngoài hoàn hảo: Những gì bạn thấy chỉ là hình ảnh người khác muốn thể hiện, chứ không phải cuộc sống thật sự của họ. Khi đem mình ra so sánh, bạn đã trao quá nhiều quyền lực cho ảo ảnh đó và tự hạ thấp giá trị bản thân.

• So sánh chỉ gây tổn thương: Đây là một thói quen vô ích, chỉ làm bạn mất đi sự tự tin và niềm vui trong cuộc sống.

• Yêu chính con người bạn: Hãy trân trọng cá tính, yêu cả ưu điểm lẫn khuyết điểm. Tính cách thật và sự chân thành mới chính là điều làm bạn trở nên đặc biệt.

Bước 3: Đừng quá bận tâm người khác nghĩ gì về bạn

Bạn không thể sống là chính mình nếu cứ mãi lo lắng: “Họ có thấy mình thú vị không? Có nghĩ mình xấu xí, ngốc nghếch hay không đủ giỏi để được chấp nhận không?” Sự thật là sẽ luôn có người thích bạn và cũng sẽ có người không. Điều đó hoàn toàn bình thường.

• Buông bỏ nỗi lo ánh nhìn của người khác: Thay vì để ý xem ai nghĩ gì, hãy sống tự nhiên và chỉ cần giữ sự tôn trọng dành cho người xung quanh.

• Tránh vòng luẩn quẩn làm vừa lòng mọi người: Nếu bạn thay đổi để làm hài lòng một nhóm, thì sẽ lại có nhóm khác không thích bạn. Cố gắng mãi để được chấp nhận chỉ khiến bạn đánh mất chính mình.

• Tập trung vào giá trị thật sự: Thay vì chạy theo ánh mắt người khác, hãy đầu tư vào tài năng và điểm mạnh của bản thân. Đó mới là con đường giúp bạn tỏa sáng.

Bước 4: Đừng trở thành người chỉ biết làm vừa lòng người khác

Cố gắng được tất cả mọi người yêu quý và tôn trọng là một việc vô ích, thậm chí còn làm tổn hại sự tự tin và sự phát triển cá nhân của bạn. Như Eleanor Roosevelt từng nói: “Không ai có thể khiến bạn cảm thấy kém cỏi nếu bạn không cho phép họ làm vậy.” Điều quan trọng nhất là bạn lắng nghe sự tự tin bên trong mình, và nếu nó còn thiếu, hãy bắt đầu rèn luyện để xây dựng nó.

• Ý kiến của người khác không phải lúc nào cũng vô nghĩa: Đúng là sự từ chối xã hội có thể khiến bạn đau lòng. Nhưng điều nguy hiểm nhất là khi bạn chấp nhận và biến những ý kiến tiêu cực đó thành sự thật về con người mình.

• Biết chọn lọc ý kiến đáng giá: Không phải tất cả mọi người đều xứng đáng để bạn bận tâm. Hãy quan tâm nhiều hơn đến những người thực sự mong bạn tốt, ủng hộ con đường bạn chọn và chia sẻ cùng bạn giá trị sống.

Bước 5: Hãy ở bên những người tích cực và ủng hộ bạn

Đừng xem nhẹ tác động của áp lực xã hội tiêu cực hay bắt nạt. Việc nhận ra chúng là áp lực và xây dựng “lá chắn” tinh thần sẽ giúp bạn vững vàng hơn. Một vòng tròn bạn bè đáng tin cậy, những người chia sẻ cùng giá trị và niềm tin sống, chính là chỗ dựa giúp giảm bớt ảnh hưởng từ những người tiêu cực.

• Sức mạnh từ những người ủng hộ: Khi có những người yêu thương và đồng hành, bạn dễ dàng nhận ra rằng ý kiến của kẻ bắt nạt chẳng có giá trị gì.

• Đánh giá lại tầm quan trọng: Chúng ta thường quan tâm đến ý kiến của người mình tôn trọng. Vì thế, nếu ai đó không hề tôn trọng bạn, thì những lời họ nói chỉ là vô nghĩa – chẳng khác gì đến từ một người xa lạ.

• Giữ cho mình môi trường tích cực: Hãy chủ động chọn ở cạnh những người mang lại năng lượng tốt, bởi điều này sẽ nuôi dưỡng sự tự tin và giúp bạn sống thật với chính mình.

Bước 6: Biết phân biệt giữa phê bình mang tính xây dựng và lời chê bai tiêu cực

Không phải mọi nhận xét đều giống nhau. Có những lời chỉ trích cay nghiệt, mỉa mai hoặc mang tính hạ thấp bạn. Nhưng cũng có những lời phê bình thật sự xuất phát từ sự quan tâm và mong muốn bạn tốt hơn.

• Phê bình xây dựng giúp bạn trưởng thành: Những góp ý từ cha mẹ, thầy cô, huấn luyện viên hay người cố vấn thường nhắm vào điểm hạn chế mà chính bạn chưa nhận ra. Dù khó nghe, nhưng nếu biết tiếp nhận và suy ngẫm, bạn có thể cải thiện bản thân đáng kể.

• Nhận biết sự khác biệt: Lời chê bai ác ý thường làm bạn thấy tổn thương mà không giúp ích gì. Trong khi đó, phê bình mang tính xây dựng đi kèm sự tôn trọng, quan tâm và mong muốn bạn phát triển.

• Chọn lọc điều đáng học hỏi: Khi biết bỏ qua những lời nhận xét vô nghĩa và trân trọng những góp ý chân thành, bạn sẽ sống thoải mái hơn, đồng thời trưởng thành và tự tin hơn.

Phần 3: Trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình: Bí quyết tự tin và cá tính

Bước 1: Hãy đối xử với bản thân như một người bạn thân nhất

Bạn luôn trân trọng và yêu thương bạn bè, vậy tại sao không dành sự tử tế đó cho chính mình? Không ai gần gũi với bạn hơn là… bạn cả. Hãy cư xử với bản thân bằng sự quan tâm, tôn trọng và thấu hiểu, giống như cách bạn đối xử với những người thân thiết nhất.

• Trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình: Nếu bạn phải “hẹn hò” với chính mình một ngày, hãy nghĩ xem bạn muốn mình là kiểu người thế nào – vui vẻ, bình an hay tràn đầy năng lượng – miễn là vẫn giữ đúng bản chất thật của bạn.

• Tự nâng cao lòng tự trọng: Đừng chờ đợi người khác khen ngợi mới cảm thấy có giá trị. Hãy tự nhắc mình rằng bạn đặc biệt, xứng đáng và đáng yêu.

• Sự tự tin sẽ lan tỏa: Khi bạn thật sự tin vào giá trị của bản thân, người khác cũng sẽ cảm nhận được điều đó và dành cho bạn sự tôn trọng tương xứng.

Bước 2: Phát triển và thể hiện cá tính riêng của bạn

Mỗi người đều có nét độc đáo riêng. Dù đó là phong cách ăn mặc hay cách bạn nói chuyện, nếu nó mang lại năng lượng tích cực và giúp bạn cảm thấy thoải mái, hãy tự hào về nó. Đừng cố trở thành một “khuôn mẫu”, hãy là một cá tính riêng biệt.

• Thể hiện cá tính qua hành động và lời nói: Khi bạn giao tiếp rõ ràng, tự nhiên, những người đồng điệu sẽ dễ dàng tìm thấy bạn, và những ai không phù hợp sẽ tự động rời xa.

• Đón nhận bản thân chân thật: Như ca sĩ Selena Gomez – nhà sáng lập Rare Beauty – từng chia sẻ: “Sự đặc biệt là khi bạn cảm thấy thoải mái với chính mình. Tôi đã ngừng cố gắng để trở nên hoàn hảo. Tôi chỉ muốn là chính tôi.”

Bước 3: Đừng bất công với chính mình khi so sánh

So sánh thường khiến chúng ta tự hạ thấp giá trị bản thân. Ví dụ, bạn mới là một biên kịch tập sự nhưng lại tự so mình với một nhà sản xuất phim hàng đầu Hollywood. Điều này là không công bằng, bởi họ đã có nhiều năm kinh nghiệm và quan hệ, trong khi bạn mới chỉ bắt đầu hành trình.

• So sánh khôn ngoan: Hãy nhìn nhận sự khác biệt về xuất phát điểm và quá trình. Mỗi người có hành trình riêng, và thành công cần thời gian.

• Lấy cảm hứng, không phải để tự ti: Hãy xem người khác như nguồn động lực để học hỏi và tiến bộ, chứ không phải thước đo để đánh giá sự kém cỏi của bản thân.

• Tôn trọng chặng đường riêng của bạn: Mỗi bước đi, dù nhỏ, cũng là nền tảng để bạn trở thành phiên bản tốt hơn trong tương lai.

Bước 4: Hãy sống theo phong cách riêng của bạn

Nhiều người chọn cách bắt chước người khác để dễ hòa nhập, nhưng thực tế, chính sự khác biệt mới khiến bạn tỏa sáng. Đúng là nổi bật giữa đám đông không hề dễ dàng, nhưng sống thật với chính mình nghĩa là không cần phải gò ép bản thân theo góc nhìn hay cách sống của người khác.

• Đón nhận sự khác biệt: Dù bạn là ai, hãy chấp nhận và trân trọng chính con người đó.

• Khác biệt là vẻ đẹp: Sự độc đáo khiến bạn trở nên thú vị và thu hút hơn trong mắt người khác.

• Đừng để ai thay đổi bạn: Bản sắc riêng là thứ quý giá nhất – đừng để bất kỳ ai áp đặt khiến bạn đánh mất chính mình.

Bước 5: Chấp nhận rằng không phải ngày nào cũng hoàn hảo

Sẽ có những ngày bạn tự tin là chính mình và nhận được ánh nhìn tò mò, thậm chí lời trêu chọc từ người khác. Hãy mỉm cười và nói: “Đúng, đó chính là tôi”. Thái độ này không chỉ giúp bạn tôn trọng chính mình mà dần dần còn khiến người khác tôn trọng bạn hơn.

Đúng là sẽ có lúc bị trêu ghẹo khiến bạn buồn. Nhưng nếu học cách bỏ qua, bạn sẽ trở thành một phiên bản mạnh mẽ, trưởng thành hơn, biết rõ mình là ai và sẵn sàng đối diện mọi thử thách trong tương lai.

Phần 4: Dám là chính mình: Cách đứng vững trước chỉ trích và bắt nạt

Bước 1: Hãy đứng lên bảo vệ chính mình

Không ai có “giấy phép” để bắt nạt bạn. Đừng chấp nhận sự im lặng khi bị đối xử bất công. Nếu gặp khó khăn, hãy nhớ rằng xung quanh vẫn có rất nhiều người tốt, sẵn sàng lắng nghe và giúp bạn vượt qua.

Bước 2: Hãy dũng cảm đứng lên bảo vệ người khác

Nếu bạn thấy ai đó bị bắt nạt, đừng làm ngơ. Chính sự tử tế và can đảm của bạn có thể ngăn chặn điều xấu. Dù hành động nhỏ hay lớn, bạn đều có quyền và sức mạnh để bảo vệ người yếu thế. Tin vào chính mình, bạn cũng đang lan tỏa niềm tin cho người khác.

Bước 3: Hãy cho người từng đối đầu với bạn một cơ hội

Đứng lên bảo vệ mình là cần thiết, nhưng đừng quên rằng ngay cả những người từng khiến bạn phải phản kháng cũng vẫn có trái tim. Họ có thể thay đổi, có thể học được bài học từ chính sự kiên định và tử tế của bạn. Đôi khi, cho họ cơ hội chính là cách bạn thể hiện sức mạnh thật sự của lòng nhân ái.

Nguồn tham khảo

1. https://www.npr.org/sections/health-shots/2016/06/25/483108905/personality-tests-are-popular-but-do-they-capture-the-real-you
2. https://psychcentral.com/blog/how-to-let-go-of-the-past-and-hurt
3. https://psychcentral.com/blog/how-to-let-go-of-the-past-and-hurt
4. https://www.psychologytoday.com/us/blog/in-practice/201809/6-reasons-its-hard-see-your-own-strengths
5. https://therapyinanutshell.com/how-to-stop-comparing-yourself-to-others/

Biên dịch: Sidney Bailey Hoang.