Bạn sắp có một kỳ thi quan trọng hay muốn cải thiện điểm số ở trường? Ai cũng bảo phải “chăm học”, nhưng học thế nào mới thực sự hiệu quả? Học không chỉ là ngồi cắm cúi đọc sách – mà là biết cách biến việc ôn bài thành một quy trình thông minh, giúp não ghi nhớ lâu hơn và tiết kiệm thời gian hơn.

Với hơn 20 năm đứng lớp, tôi hiểu rằng không phải học sinh nào cũng có phương pháp học đúng đắn. Nhiều em học thuộc vẹt, học quên ngay, hoặc càng học càng stress. Tin vui là chỉ cần áp dụng những kỹ thuật học khoa học, bạn hoàn toàn có thể ghi nhớ tốt hơn, tự tin hơn và giành kết quả cao trong kỳ thi.

Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ phương pháp học bài nhanh và nhớ lâu, dễ áp dụng ngay tại nhà, dựa trên lời khuyên của các chuyên gia dạy kèm và kinh nghiệm thực tế từ học sinh nhiều thế hệ.

Hãy cùng khám phá và áp dụng để biến việc học trở nên nhẹ nhàng, thú vị – và quan trọng nhất là giúp bạn đạt điểm cao như mong muốn.

3 bí quyết học bài nhanh và nhớ lâu để thi đạt điểm cao

• Lập kế hoạch học tập rõ ràng
  Chia thời gian ôn tập thành từng buổi ngắn, có mục tiêu cụ thể. Khi học theo lịch trình, não sẽ ghi nhớ thông tin tốt hơn và không bị quá tải.

• Loại bỏ các yếu tố gây xao nhãng
  Khi học, hãy tắt điện thoại, để TV và mạng xã hội sang một bên. Một không gian yên tĩnh, tập trung sẽ giúp bạn tiếp thu nhanh và nhớ lâu hơn.

• Học cùng bạn bè hoặc nhóm học tập
  Có “đồng đội” ôn thi sẽ tạo động lực, giúp bạn hiểu bài sâu hơn qua việc thảo luận, và biến việc học thành trải nghiệm bớt căng thẳng, thú vị hơn.

Cách 1: Sắp xếp thời gian học tập khoa học để nhớ lâu hơn

• Lập thời khóa biểu hàng tuần
  Dành ra khung giờ cố định mỗi ngày để học, có thể chỉ 30 phút nhưng duy trì đều đặn sẽ hiệu quả hơn học dồn dập. Sự kiên trì và nhất quán quan trọng hơn số giờ bỏ ra.

• Chia nhỏ bài học
  Đừng cố nhồi nhét nguyên chương trong một buổi. Hãy học từng phần, tập trung vào ý chính để não dễ tiếp nhận và ghi nhớ.

• Xác định ưu tiên
  Xem việc học như một “công việc toàn thời gian”. Hoàn thành những môn hay phần quan trọng trước, rồi mới sắp xếp các hoạt động khác.

• Dùng lịch hoặc ứng dụng quản lý thời gian
  Viết ra kế hoạch học tập và các mốc quan trọng để tránh quên. Một cuốn lịch hay app nhắc nhở sẽ giúp bạn kiểm soát tiến độ tốt hơn và giảm áp lực khi ôn thi.

Cách 2: Tạo không gian học tập thoải mái và tập trung

• Chọn chỗ học yên tĩnh
  Một góc riêng, ít tiếng ồn sẽ giúp bạn dễ tập trung. Có thể chọn bàn học rộng để bày sách vở, hoặc ghế ngồi êm để thoải mái khi ôn bài lâu.

• Tránh học trên giường
  Giường chỉ dành cho việc ngủ. Nếu mang sách vở lên giường, bạn rất dễ buồn ngủ và khó tiếp thu kiến thức.

• Trang phục thoải mái
  Mặc quần áo nhẹ nhàng, thoáng mát giúp bạn ngồi học lâu hơn mà không bị khó chịu hay mất tập trung.

• Sắp xếp gọn gàng
  Một bàn học ngăn nắp sẽ giúp não bộ “dễ thở” hơn, đồng thời tiết kiệm thời gian khi tìm tài liệu.

Cách 3: Giảm tối đa những yếu tố gây xao nhãng khi học

• Tắt điện thoại và TV
  Tiếng chuông hay thông báo liên tục khiến não bị chia đôi sự chú ý. Để học hiệu quả, hãy tắt hoặc để thiết bị ở phòng khác.

• Dùng ứng dụng chặn mạng xã hội
  Nếu cần học trên máy tính/điện thoại, hãy cài app chặn Facebook, TikTok… trong giờ học. Một số ứng dụng phổ biến: StayFocused, Cold Turkey.

• Giải tỏa suy nghĩ vướng bận
  Nếu trong đầu còn nhiều việc phải làm, hãy viết nhanh ra giấy hoặc ghi chú để giải tỏa. Sau đó, bạn sẽ dễ tập trung toàn bộ vào bài học hơn.

Cách 4: Ghi chép thông minh để học nhanh và nhớ lâu

• Tập trung ghi ý chính
  Không chỉ chép từ sách, hãy viết lại những gì thầy cô nhấn mạnh. Đây thường là phần quan trọng dễ ra thi.

• Dùng ký hiệu, viết tắt
  Viết ngắn gọn giúp tiết kiệm thời gian và theo kịp bài giảng.

• Đặt câu hỏi
  Nếu chưa hiểu, hãy hỏi trực tiếp trên lớp hoặc ghi chú để tìm hiểu thêm sau.

• Ôn lại và hoàn thiện sau giờ học
  Về nhà, hãy đọc lại vở, bổ sung chi tiết từ trí nhớ hoặc tài liệu khác để biến ghi chép thành “bản tóm tắt riêng” của bạn.

Cách 5: Ứng dụng kiến thức vào đời sống thực tế

• Biến lý thuyết thành trải nghiệm
  Chỉ đọc sách chưa đủ để nhớ lâu. Hãy tìm cách vận dụng ngay: thảo luận với bạn bè, liên hệ kiến thức với tình huống thực tế.

• Tìm ví dụ thực tế

  • Học quang hợp → thử trồng một chậu cây nhỏ.

  • Học phản ứng hóa học → làm thí nghiệm đơn giản tại nhà.

• Trao đổi và chia sẻ
  Giải thích lại bài học cho người khác cũng là cách giúp bạn hiểu sâu và ghi nhớ bền hơn.

Cách 6: Áp dụng kỹ thuật học thông minh để nhớ lâu hơn

• Học thông minh thay vì học “cày cuốc”
  Thay vì cố gắng nhồi nhét, hãy chọn cách học phù hợp với bạn để tiết kiệm thời gian mà vẫn ghi nhớ tốt.

• Một số kỹ thuật học hiệu quả

  • Tự đặt câu chuyện hoặc ví dụ liên quan để dễ nhớ hơn.

  • Tóm tắt kiến thức vào 1 tờ giấy duy nhất.

  • Dùng bút nhớ để đánh dấu từ khóa, ngày tháng, công thức quan trọng.

  • Viết lại nội dung bằng lời của chính mình.

  • Tạo flashcards để luyện tập nhanh.

  • Vẽ sơ đồ tư duy (mindmap) để hệ thống hóa kiến thức.

  • Chia bài học thành từng phần nhỏ, học từng chút một.

  • Gặp khái niệm mới → dừng lại để ghi nhớ ngay.

  • Chọn 1 từ khóa làm “công tắc” giúp bạn quay lại khi mất tập trung.

  • Áp dụng phương pháp SQ3R: lướt qua – đặt câu hỏi – đọc kỹ – nhắc lại – ôn tập.

• Lời khuyên từ giáo viên
  Ôn lại kiến thức nền tảng trước khi học phần nâng cao. Nếu chưa chắc chỗ nào, hãy hỏi thầy cô hoặc làm bài kiểm tra nhỏ để biết mình thiếu gì, sau đó luyện tập có mục tiêu.

Cách 7: Nghỉ giải lao hợp lý để não ghi nhớ tốt hơn

• Đừng học liên tục quá lâu
  Sau mỗi 25–30 phút học, hãy nghỉ 5 phút để não kịp “nạp lại năng lượng”.

• Hoạt động nhẹ nhàng trong lúc nghỉ
  Có thể đi dạo, uống nước, trò chuyện nhanh với bạn bè hoặc thư giãn mắt.

• Tác dụng của việc nghỉ ngắn
  Giúp đầu óc tỉnh táo hơn, giảm căng thẳng và giúp kiến thức được lưu trữ lâu hơn trong trí nhớ.

Cách 8: Học nhóm để tạo động lực và nhớ lâu hơn

• Tìm bạn cùng học
  Có “đồng đội” ôn thi sẽ giúp bạn có trách nhiệm hơn và dễ duy trì thói quen học tập.

• Chia sẻ và trao đổi kiến thức
  Mỗi người mang theo vở ghi, cùng nhau đặt câu hỏi, giải bài tập hoặc thảo luận. Cách này vừa học, vừa giải trí hiệu quả.

• Biến buổi học thành trò chơi
  Có thể tổ chức quiz nhỏ bằng Kahoot hoặc trò chơi hỏi đáp để ôn bài vui vẻ mà không căng thẳng.

• Chọn nhóm phù hợp
  Học cùng những bạn có trình độ và mục tiêu tương tự sẽ giúp trao đổi hiệu quả hơn, tránh bị lệch nhịp.

Cách 9: Ngủ đủ giấc để học hiệu quả và nhớ lâu hơn

• Giấc ngủ quan trọng không kém việc học
  Khi ngủ, não sẽ xử lý và lưu trữ kiến thức. Ngủ đủ giúp bạn tập trung và làm bài tốt hơn.

• Tránh thức khuya học “cày”
  Học thâu đêm dễ khiến cơ thể mệt mỏi, giảm khả năng ghi nhớ và ảnh hưởng kết quả thi.

• Ngủ ngắn nếu thiếu ngủ
  Nếu bận rộn khiến bạn thiếu giấc, hãy chợp mắt 15–30 phút trước khi học để lấy lại năng lượng.

Cách 10: Ăn nhẹ thông minh để duy trì sự tập trung khi học

• Chọn đồ ăn tốt cho não
  Thay vì bánh kẹo nhiều đường, hãy ăn trái cây, rau, các loại hạt hoặc sô-cô-la đen để giữ năng lượng ổn định.

• Chuẩn bị sẵn đồ ăn nhẹ
  Có sẵn snack lành mạnh bên cạnh sẽ giúp bạn không phải mất thời gian đi tìm đồ ăn khi đang học.

• Gợi ý từ chuyên gia
  Nếu thích ngọt, có thể chọn hạnh nhân bọc sô-cô-la – vừa ngon vừa bổ dưỡng.

• Đừng quên uống nước
  Cơ thể đủ nước sẽ giúp bạn tỉnh táo và tập trung tốt hơn trong suốt buổi học.

Cách 11: Chọn nhạc nền phù hợp để tăng khả năng tập trung

• Âm nhạc có thể giúp bạn học tốt hơn
  Một số bạn thích yên tĩnh, nhưng nhiều người thấy nghe nhạc nhẹ lại giúp tập trung và giữ động lực học.

• Ưu tiên nhạc không lời hoặc âm thanh thiên nhiên
  Những giai điệu êm dịu, không có ca từ sẽ hạn chế xao nhãng và giúp bạn duy trì sự chú ý.

• Điều chỉnh âm lượng vừa phải
  Nhạc quá to sẽ gây mất tập trung, hãy để ở mức nền nhẹ nhàng.

• Gợi ý từ chuyên gia
  Nhiều gia sư khuyên nên nghe Mozart hoặc những bản nhạc giúp bạn thư giãn tinh thần.

Một số mẹo ôn thi nhanh và tự tin trước ngày kiểm tra

• Ôn lướt vào buổi sáng trước khi thi
  Đọc nhanh lại tóm tắt hoặc đề cương để củng cố trí nhớ và tăng tự tin.

• Thử phương pháp Pomodoro
  Học 25 phút, nghỉ 5–15 phút, lặp lại 4 lần rồi nghỉ dài hơn. Giúp duy trì sự tập trung lâu dài.

• Nghe lại kiến thức quan trọng
  Ghi âm công thức, định nghĩa hoặc ghi chú và nghe trên đường đến trường.

• Một số mẹo nhỏ khác từ học sinh

  • Đừng kỳ vọng hiểu hết mọi thứ ngay, hãy học theo nhịp riêng của bạn.

  • Tắm hoặc rửa mặt trước khi học để tinh thần sảng khoái.

  • Nhai kẹo cao su/mint khi học và dùng lại vị đó lúc thi để kích hoạt trí nhớ.

  • Đọc to hoặc tự giảng lại bài để nhớ lâu hơn.

  • Nếu quá khó khăn, cân nhắc học cùng gia sư online hoặc lập nhóm học chung.

Nguồn tham khảo

1. https://cse.buffalo.edu/~rapaport/howtostudy.html
   
2. https://www.vu.edu.au/about-vu/news-events/study-space/10-tips-on-how-to-study-effectively
3. https://www.kent.edu/community/what-experiential-learning-and-why-it-important

Biên dịch: Lesley Collins Tran.