Chắc hẳn ai cũng từng tò mò muốn biết giá trị thật của một bức tranh nghệ thuật, đặc biệt là những tác phẩm ít tên tuổi hay chưa được biết đến rộng rãi. Tuy nhiên, việc thẩm định tranh không phải lúc nào cũng đơn giản khi có hàng ngàn bức tranh tồn tại trên thế giới, khiến việc tìm kiếm thông tin trở nên khó khăn.

Đừng lo, bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách thẩm định tranh nghệ thuật một cách hiệu quả nhất, từ việc phân tích bố cục, chủ đề, đến phong cách hội họa đặc trưng. Bên cạnh đó, bạn còn được giới thiệu các công cụ hiện đại như ứng dụng nhận diện hình ảnh và tìm kiếm ngược, giúp bạn dễ dàng tiếp cận nguồn dữ liệu phong phú từ các bảo tàng và chuyên gia nghệ thuật đang không ngừng cập nhật các bộ sưu tập trực tuyến. Hãy cùng khám phá bí quyết để tự tin xác định giá trị và nguồn gốc của mỗi bức tranh nghệ thuật!

Phương pháp 1: Cách nhận diện tranh bằng ứng dụng Smartify & Magnus

Bước 1: Sử dụng ứng dụng nhận diện hình ảnh để xác định tranh ngay lập tức

• Tải ứng dụng nhận diện tranh: Nếu bạn gặp khó khăn khi nhớ tên họa sĩ hoặc muốn tìm hiểu thêm về một bức tranh, hãy tải ứng dụng nhận diện tranh trên điện thoại. Các ứng dụng này có sẵn trên cả Android và iPhone, cho phép bạn chụp ảnh bức tranh để tìm kiếm qua các cơ sở dữ liệu bảo tàng, trường đại học và tài liệu lịch sử nghệ thuật.

• Ứng dụng nổi bật: Hai ứng dụng phổ biến nhất là Smartify và Magnus. Cả hai đều cung cấp thông tin về tác giả và các sự kiện, câu chuyện thú vị liên quan đến tác phẩm.

• Giới hạn của ứng dụng: Những ứng dụng này chỉ có thể nhận diện các tác phẩm đã được nghiên cứu và ghi chép kỹ lưỡng. Nếu bức tranh được sáng tác bởi một nghệ sĩ ít nổi tiếng, ứng dụng có thể không nhận diện được.

Bước 2: Sử dụng tìm kiếm ngược hình ảnh nếu có bản sao số của bức tranh

• Tìm kiếm ngược hình ảnh: Nếu bạn có bản sao số của bức tranh trên máy tính hoặc điện thoại, hãy sử dụng công cụ tìm kiếm ngược. Chỉ cần sao chép và dán URL của hình ảnh vào công cụ tìm kiếm để khám phá các website khác có bức tranh này và cung cấp thông tin chi tiết về nó.

• Tính năng tìm kiếm nhanh trên Google: Nếu bạn sử dụng Google Chrome, chỉ cần nhấp chuột phải vào hình ảnh và chọn “Tìm kiếm Google cho hình ảnh này” để tìm kiếm thông tin ngay lập tức.

• Tải lên ảnh thay vì URL: Nếu bạn không có URL, có thể tải ảnh xuống và tải lên công cụ tìm kiếm thay vì sao chép URL.

• Các công cụ tìm kiếm ngược phổ biến: TinEye là công cụ tìm kiếm ngược hình ảnh phổ biến nhất, nhưng còn nhiều lựa chọn khác trên mạng.

• Lưu ý khi chụp ảnh: Mặc dù bạn có thể thử chụp ảnh bức tranh và tải lên công cụ tìm kiếm, kết quả có thể không chính xác vì các công cụ tìm kiếm chưa tối ưu để nhận diện ảnh chụp thực tế.

Bước 3: Sử dụng chữ ký hoặc monogram để tìm kiếm tranh

• Kiểm tra chữ ký hoặc monogram: Hãy xem kỹ các góc của bức tranh để tìm chữ ký hoặc monogram. Nếu tên nghệ sĩ dễ đọc, bạn chỉ cần tìm kiếm trực tuyến. Nếu khó đọc, hãy thử phân tích từng chữ cái để thu hẹp kết quả tìm kiếm và xác định nghệ sĩ, giúp việc tìm bức tranh trở nên dễ dàng hơn.

• Monogram là gì?: Monogram là một thiết kế gồm 2-3 chữ cái, thường là chữ cái viết tắt của tên nghệ sĩ. Monogram phổ biến hơn đối với các họa sĩ sau thế kỷ 19.

• Chữ ký trước thời Phục hưng: Chữ ký ít được sử dụng trước thời kỳ Phục hưng (khoảng thế kỷ 14), nên nếu không tìm được chữ ký, ít nhất bạn cũng đã có một cơ sở để tìm kiếm.

• Công cụ tra cứu chữ ký nghệ sĩ: Bạn có thể đăng ký tài khoản miễn phí trên artistssignatures.com để tra cứu chữ ký nghệ sĩ, giúp xác định chính xác nếu bạn nghi ngờ về chữ ký bạn tìm được.

Phương pháp 2: Cách nhận biết thời đại, phong cách & tác giả của tranh

Bước 1: Hỏi ý kiến chuyên gia để xác định thời kỳ, phong cách hoặc họa sĩ của bức tranh

• Liên hệ với chuyên gia: Bạn có thể email hoặc đến trực tiếp các chuyên gia như người quản lý bảo tàng, giảng viên lịch sử nghệ thuật, hoặc chủ gallery để nhờ họ xác định bức tranh. Chuyên gia trong lĩnh vực nghệ thuật sẽ có thể cung cấp những thông tin về thời kỳ, phong cách và giúp bạn tìm kiếm bức tranh dễ dàng hơn.

• Chọn đúng gallery: Nếu bạn liên hệ với chủ gallery, hãy chọn những gallery chuyên về loại nghệ thuật bạn đang muốn nhận diện. Ví dụ, nếu là một bức tranh trừu tượng đương đại, gallery chuyên về nghệ sĩ hiện đại sẽ giúp bạn xác định dễ dàng hơn.

Bước 2: Sử dụng manh mối rõ ràng từ chủ đề để xác định thời gian sáng tác tranh

• Dựa vào các yếu tố thời gian: Các họa sĩ đương đại có thể vẽ những đối tượng từ quá khứ, nhưng họ không thể du hành thời gian! Nếu bức tranh có các chi tiết như tàu hỏa, logo công ty, đồng hồ kỹ thuật số, hay những yếu tố mang dấu ấn thời gian, đây là cách tuyệt vời để xác định mốc thời gian sáng tác.

• Hỏi bản thân khi nào nghệ sĩ có thể vẽ: Bạn có thể dễ dàng ước đoán thời gian của bức tranh bằng cách tự hỏi khi nào nghệ sĩ có thể vẽ về chủ đề đó. Ví dụ, không có nhiều họa sĩ hiện đại vẽ chân dung quý tộc Tây Ban Nha từ thế kỷ 17, và không ai vẽ Elvis Presley trước năm 1954!

• Dấu hiệu thời gian rõ ràng: Nếu có một chiếc máy bay nhỏ trong bức tranh, bạn biết rằng bức tranh phải được vẽ sau năm 1903, khi anh em nhà Wright lần đầu tiên bay thành công.

Bước 3: Xác định phong trào nghệ thuật qua phong cách bức tranh

• Nhận diện phong trào nghệ thuật: Mỗi phong trào nghệ thuật trong lịch sử có những đặc điểm riêng. Việc xác định phong trào liên quan đến bức tranh là cách hiệu quả để thu hẹp phạm vi tìm kiếm, vì các nhà sử học thường nhóm các nghệ sĩ cùng một phong trào lại với nhau.

• Các phong trào phổ biến:

  • Tân cổ điển (Neoclassical): Nếu bức tranh có ánh sáng nhân tạo, với hình ảnh nhóm quý tộc, tướng lĩnh, trận chiến dữ dội hoặc cảnh tôn giáo kịch tính, rất có thể đó là phong cách tân cổ điển (1750-1850).

  • Biểu hiện (Expressionism) và Ấn tượng (Impressionism): Các bức tranh này thường có nét cọ biểu cảm và màu sắc không hoàn toàn chính xác. Chúng có thể hơi “lộn xộn”, nhưng vẫn dễ nhận ra chủ đề. Phong cách này thịnh hành từ 1860-1920.

  • Hiện thực (Realism): Nếu bức tranh giống như một bức ảnh (hoặc chính xác như một bức ảnh) và những người trong tranh không được ăn mặc cầu kỳ hay tạo dáng, có thể đó là hiện thực, thường xuất hiện sau năm 1840.

  • Trừu tượng và Thực nghiệm (Abstract and Experimental): Các bức tranh này hiếm khi có hình ảnh dễ nhận diện và chỉ xuất hiện sau năm 1930.

• Lời khuyên: Nếu không xác định được phong trào ngay lập tức, hãy tìm trong các danh mục bảo tàng hoặc bộ sưu tập trực tuyến để so sánh và tìm các bức tranh tương tự.

Bước 4: Xác định liệu nghệ sĩ có sử dụng sơn acrylic hay không để biết bức tranh được vẽ sau 1940

• Nhận diện sơn acrylic: Để xác định xem bức tranh có sử dụng sơn acrylic hay không, hãy quan sát kỹ bức tranh. Nếu màu sắc nhìn phẳng và các vùng tối không phản chiếu ánh sáng, rất có thể đây là sơn dầu. Nếu màu sắc phản chiếu, bóng và có vẻ nhựa, thì rất có thể là sơn acrylic.

• Thời gian sử dụng acrylic: Sơn acrylic chỉ bắt đầu được sử dụng trong nghệ thuật từ những năm 1940, do đó, nếu bạn xác định được sơn acrylic, bức tranh sẽ thuộc về giai đoạn sau 1940, thu hẹp phạm vi tìm kiếm.

• Sử dụng nhiều chất liệu: Nếu bức tranh kết hợp nhiều chất liệu, khả năng cao là bức tranh được tạo ra sau năm 1900. Trước đó, việc kết hợp nhiều chất liệu trong tranh khá hiếm.

• Nhận diện dễ hơn với bức tranh thật: Việc xác định sơn acrylic dễ dàng hơn khi nhìn bức tranh thật. Tuy nhiên, nếu bạn nhìn bức tranh qua hình ảnh số và màu sắc rất sáng hoặc neon, thì đó có thể là acrylic.

Bước 5: Đánh giá chất lượng vải hoặc giấy để xác định thời gian sáng tác

• Kiểm tra vải căng trong khung: Nếu vải được ghim chặt vào khung một cách đều đặn, rất có thể bức tranh được vẽ sau năm 1900, khi vải được sản xuất hàng loạt.

• Giấy và độ bền: Nếu bức tranh được vẽ trên giấy mà không có vết rách, hư hỏng hoặc dấu hiệu mòn, khả năng cao là nó tương đối mới. Giấy dễ bị hư hỏng theo thời gian, vì vậy một tờ giấy mới không thể quá cổ xưa.

• Vải lỏng trên khung: Nếu vải căng lỏng, rất có thể bức tranh được sáng tác trước năm 1600. Trước thời điểm này, nhiều nghệ sĩ không giỏi trong việc căng vải chặt vào khung, khiến vải thường không được căng đều.

Bước 6: Tìm kiếm trên các website và danh mục sau khi thu hẹp phạm vi tìm kiếm

• Tìm kiếm theo thời kỳ hoặc phong trào nghệ thuật: Nếu bạn đã xác định được bức tranh thuộc về một thời kỳ hoặc phong trào nghệ thuật cụ thể, hãy tìm kiếm trên các website, gallery, hoặc cơ sở dữ liệu nghệ thuật liên quan đến thời kỳ đó. Tìm các bức tranh có phong cách, màu sắc, và cấu trúc tương tự để so sánh.

• Dùng cơ sở dữ liệu bảo tàng và bách khoa toàn thư: Hầu hết các bảo tàng lớn đều có cơ sở dữ liệu trực tuyến, nơi bạn có thể tìm kiếm các bức tranh tương tự, giúp bạn tìm được nghệ sĩ hoặc phong cách liên quan đến bức tranh mình đang tìm.

• Tìm kiếm thông tin về nghệ sĩ: Khi bạn đã xác định được nghệ sĩ, việc tìm bức tranh cụ thể sẽ trở nên dễ dàng hơn. Các bảo tàng và trường đại học thường ghi chép và lưu trữ toàn bộ tác phẩm của các họa sĩ nổi tiếng, vì vậy bạn có thể dễ dàng tìm thấy bức tranh qua việc tìm kiếm trực tuyến.

Phương pháp 3: Cách kiểm tra khung tranh để xác định thời gian & xuất xứ

Bước 1: Kiểm tra mặt sau của bức tranh để tìm ghi chú từ chủ sở hữu trước

• Tìm ghi chú hoặc thông tin: Nếu bạn không thể tìm thấy thông tin về bức tranh qua các phương pháp tìm kiếm truyền thống, hãy lật mặt sau của tranh để kiểm tra. Nếu đó là bản in hoặc tranh sao chép, có thể sẽ có thông tin về tác phẩm này ở mặt sau. Nếu bức tranh là di vật gia đình hoặc được mua từ cửa hàng đồ cũ, có thể sẽ có ghi chú tay mô tả nguồn gốc của bức tranh.

• Các bước tìm kiếm trước khi kiểm tra mặt sau: Nên áp dụng các bước tìm kiếm thông qua phong cách và nghệ sĩ trước khi tìm các chi tiết ít được biết đến. Cũng có thể bức tranh là bản sao, bản in, hoặc phiên bản sản xuất hàng loạt của một tác phẩm nổi tiếng.

• Các dấu hiệu từ cửa hàng đồ cũ: Nếu bạn thấy 2-3 con số ở một góc, rất có thể bức tranh đã được mua ở cửa hàng đồ cũ hoặc cửa hàng bán lại. Nhân viên ở những cửa hàng này thường ghi giá vào mặt sau của tác phẩm, và bạn khó có thể xác định được nghệ sĩ hay bức tranh trong trường hợp này.

Bước 2: Kiểm tra khung tranh để tìm nhà sản xuất

• Tìm thông tin từ nhà sản xuất khung: Quan sát mặt sau của khung tranh và tìm kiếm dấu ấn hoặc nhãn hiệu. Các nhà sản xuất khung thường in tên công ty lên mặt sau. Nếu tìm thấy tên, bạn có thể liên hệ với nhà sản xuất để biết thêm về khung và tìm hiểu thông tin về khu vực và thời kỳ sản xuất bức tranh.

• Không có khung, kiểm tra phần gỗ: Nếu chỉ có vải mà không có khung, hãy kiểm tra phần gỗ phía sau vải. Trước năm 1900, hầu hết các nghệ sĩ tự căng vải của mình. Nếu có chữ ký trên phần gỗ, rất có thể đó là chữ ký của nghệ sĩ.

• Lưu ý với tranh nổi tiếng hoặc cổ: Nếu bức tranh là tác phẩm nổi tiếng hoặc rất cũ, có thể nó đã được thay khung nhiều lần, vì vậy việc tìm thông tin từ khung có thể không giúp ích nhiều trong trường hợp này.

Bước 3: Mang bộ sưu tập lớn của một họa sĩ chưa rõ danh tính đến nhà buôn nghệ thuật

• Liên hệ với nhà buôn nghệ thuật: Nếu bạn tình cờ sở hữu một bộ sưu tập lớn các bức tranh mà không thể tìm thấy thông tin gì về nghệ sĩ qua các phương pháp thông thường, hãy mang chúng đến nhà buôn nghệ thuật. Nhiều nghệ sĩ suốt đời vẽ tranh chỉ vì đam mê, và rất có thể bạn đã phát hiện một bộ sưu tập độc đáo của một họa sĩ chưa được biết đến!

• Nếu là tranh cổ: Nếu những bức tranh này có vẻ rất cổ, bạn nên liên hệ với người quản lý bảo tàng hoặc nhà sử học nghệ thuật. Tranh cổ thường có giá trị lớn về mặt lịch sử, và các chuyên gia có thể giúp bạn xác định thêm thông tin quý giá về tác phẩm.

Tác giả: Kelly Medford.