Bạn có lo lắng việc siết ốc, bu lông quá chặt hoặc chưa đủ lực gây hỏng hóc không? Đừng để việc đoán mò quyết định độ siết nữa! Cờ lê lực chính là công cụ lý tưởng giúp bạn kiểm soát chính xác lực siết. Với cơ chế tự ngắt khi đạt đến mức lực đã cài đặt, cờ lê lực giúp bạn tránh được việc siết quá lỏng hay quá chặt, cực kỳ hữu ích khi sửa chữa ô tô hay máy móc.

Việc điều chỉnh và sử dụng cờ lê lực rất đơn giản, và trong bài viết này, Tiptory sẽ hướng dẫn bạn từng bước từ cách cài đặt, sử dụng đến bảo dưỡng cờ lê lực chuyên nghiệp. Hãy tiếp tục đọc để trở thành người thợ sửa chữa “chuẩn không cần chỉnh” với cờ lê lực nhé!

Những điều cần biết khi dùng cờ lê lực

1. Nới lỏng núm khóa ở cuối cờ lê lực.

2. Xoay tay cầm sao cho mép trên của tay cầm khớp với mức lực siết gần nhất trên cờ lê.

3. Xoay núm điều chỉnh phía trên để chọn số lực siết mong muốn, sao cho số này thẳng hàng với vạch dọc trên cờ lê. Cộng thêm số trên núm này với số trên thân cờ lê để biết tổng lực siết.

4. Dùng cờ lê lực siết ốc hoặc bu lông đến khi nghe tiếng “cạch” hoặc cảm thấy cờ lê ngừng di chuyển.

Phần 1: Hướng dẫn cách điều chỉnh cờ lê lực đúng cách cho người mới

Bước 1: Nới lỏng núm khóa ở cuối tay cầm

• Tìm núm khóa bằng kim loại hoặc nhựa ở cuối tay cầm của cờ lê lực — thường có màu khác để dễ nhận biết.

• Vặn núm khóa ngược chiều kim đồng hồ bằng tay để nới lỏng.

• Không cần tháo rời núm, chỉ cần vặn lỏng đến khi tay cầm xoay nhẹ nhàng là được.

Bước 2: Xác định các vạch đo lực siết trên cờ lê

• Nhìn phía trên tay cầm để thấy các vạch ngang trên thân cờ lê — thường cách nhau 10 hoặc 20 đơn vị lực (foot-pound hoặc kg·m).

• Trên núm xoay ở đầu tay cầm có các vạch dọc nhỏ hơn, tăng dần theo từng 1 đơn vị lực.

Lưu ý:

• "Foot-pound" (lb·ft) và "kilogram-meter" (kg·m) là đơn vị đo lực siết – cho biết lực được tác dụng lên một khoảng cách.
  Ví dụ: 1 lb·ft = lực 1 pound tác dụng trên khoảng cách 1 foot.

• Cờ lê thường ghi cả hai đơn vị này. Nếu chúng nằm cùng một vạch, số nhỏ hơn là đơn vị foot-pound, số lớn hơn là kilogram-meter.

Bước 3: Căn chỉnh tay cầm với mức lực siết gần nhất

• Giữ thân cờ lê bằng tay không thuận để cố định.

• Dùng tay thuận xoay tay cầm:

  • Xoay theo chiều kim đồng hồ để tăng lực siết

  • Xoay ngược chiều kim đồng hồ để giảm lực siết

• Dừng lại khi mép trên của tay cầm thẳng hàng với vạch ngang gần nhất với lực bạn cần.

Ví dụ:
Nếu cần lực siết 145 lb·ft (20 kg·m), hãy xoay tay cầm cho đến khi nó thẳng hàng với vạch 140 lb·ft (19 kg·m).

Lưu ý:

• Một số cờ lê có tay cầm trượt lên xuống thay vì xoay.

• Nếu dùng loại cờ lê lực điện tử, chỉ cần bấm nút tăng/giảm trên màn hình.

• Mỗi loại cờ lê sẽ có cách điều chỉnh khác nhau — nên tham khảo hướng dẫn sử dụng kèm theo.

• Hãy kiểm tra sổ tay hướng dẫn của xe ô tô hoặc xe đạp để biết chính xác lực siết cần thiết — không có mức cố định cho tất cả phương tiện.

Bước 4: Vặn núm xoay trên tay cầm để điều chỉnh chính xác

• Khi đã xoay tay cầm đến gần mức lực mong muốn, hãy nhìn vào các con số trên núm xoay đầu tay cầm.

• Vặn núm theo chiều kim đồng hồ để tăng lực, hoặc ngược chiều kim đồng hồ để giảm lực.

• Dừng lại khi con số trên núm xoay thẳng hàng với vạch dọc trên thân cờ lê.

Ví dụ:
Bạn cần lực siết 145 lb·ft (20 kg·m), và tay cầm đã chỉnh về mức 140 lb·ft. Lúc này, bạn chỉ cần xoay núm về số 5 lb·ft là đủ.

Lưu ý:

• Trên một số loại cờ lê, núm xoay này hoạt động độc lập với tay cầm, bạn có thể xoay trực tiếp mà không cần xoay cả tay cầm.

Bước 5: Cộng hai giá trị để xác định lực siết tổng

• Sau khi chỉnh tay cầm và núm xoay, hãy cộng hai con số:

  • Số trên thân cờ lê (vị trí tay cầm đang trùng khớp)

  • Số trên núm xoay (đang thẳng với vạch dọc)

Ví dụ:
Nếu tay cầm trùng với mốc 140 lb·ft và núm xoay chỉ 5 lb·ft, thì lực siết tổng là 145 lb·ft (tương đương 20 kg·m).

Bước 6: Vặn chặt núm khóa để cố định mức lực siết

• Giữ thân cờ lê bằng tay không thuận để tránh làm lệch thiết lập.

• Dùng tay thuận vặn núm khóa theo chiều kim đồng hồ cho đến khi chặt hẳn.

Sau khi vặn chặt núm, không thể thay đổi lực siết cho đến khi bạn nới lỏng lại núm khóa.

Phần 2: Cách sử dụng cờ lê lực để siết đai ốc / bu lông an toàn

Bước 1: Gắn đầu tuýp vào đầu cờ lê lực

• họn đầu tuýp phù hợp với kích cỡ đai ốc hoặc bu lông cần siết.

• Cắm đầu tuýp vào đầu cờ lê cho đến khi nghe tiếng “tách” — nghĩa là đã gắn chắc chắn.

• Nếu vị trí siết khó tiếp cận, bạn có thể gắn thêm thanh nối dài (socket extender) trước khi gắn đầu tuýp.

Lưu ý:
Cờ lê lực có nhiều kích cỡ khác nhau — hãy đo phần đầu vuông của cờ lê để chọn đúng loại đầu tuýp tương ứng.

Bước 2: Vặn tay ốc hoặc bu lông trước khi dùng cờ lê lực

• Đặt ốc hoặc bu lông vào đúng vị trí trên ren.

• Dùng tay vặn theo chiều kim đồng hồ cho đến khi không thể vặn thêm được nữa.

Cảnh báo:
Không dùng cờ lê lực ngay từ đầu.
Vì cờ lê lực rất mạnh, nếu ren chưa ăn khớp đúng, bạn có thể làm hỏng ren ngay lập tức.

Bước 3: Đặt đầu tuýp của cờ lê lên ốc hoặc bu lông

• Giữ tay cầm cờ lê bằng tay không thuận.

• Dùng tay thuận để đưa đầu tuýp vào đúng vị trí ốc hoặc bu lông.

• Đảm bảo đầu tuýp vừa khít, không bị lỏng hay xoay tự do.

Lưu ý:
Nếu đầu tuýp xoay tròn mà không bám vào ốc, bạn cần đổi sang đầu tuýp nhỏ hơn.

Bước 4: Siết ốc hoặc bu lông bằng cờ lê lực

• Xoay tay cầm theo chiều kim đồng hồ để bắt đầu siết.

• Hầu hết cờ lê lực đều có chức năng tự trả về, nên bạn không cần tháo ra sau mỗi lần xoay — chỉ cần đưa tay cầm ngược lại vị trí ban đầu (ngược chiều kim đồng hồ) để tiếp tục siết.

• Nếu cờ lê không thể xoay ngược, hãy tháo đầu tuýp ra rồi đặt lại vị trí.

Lưu ý:

• Nếu nghe tiếng "cạch" hoặc "tách" khi trả tay cầm về, nghĩa là cờ lê của bạn có chức năng tự trả về.

• Cờ lê lực chỉ dùng để siết chặt, không dùng để tháo lỏng.

Bước 5: Dừng siết khi cờ lê phát ra tiếng “cạch” hoặc ngừng quay

• Khi cờ lê bắt đầu kêu “cạch” hoặc cảm thấy khó xoay hơn, nghĩa là bạn đã đạt lực siết đúng.

• Nếu nghe tiếng “cạch” khi xoay ngược chiều kim đồng hồ, đó là hiện tượng bình thường.

• Tuyệt đối không siết mạnh hơn sau khi nghe tiếng “cạch” hoặc cảm thấy lực cản, tránh làm hỏng ốc, bu lông hoặc cờ lê.

Phần 3: Cách bảo dưỡng cờ lê lực để giữ độ chính xác lâu dài

Bước 1: Đặt lại cờ lê về số 0 sau khi sử dụng

• Sau khi siết xong, hãy vặn núm điều chỉnh trên tay cầm về vị trí 0.

• Việc này giúp bảo vệ độ chính xác và tuổi thọ của cờ lê, tránh làm lệch hiệu chuẩn khi để lâu.

Bước 2: Lưu ý khi làm sạch ốc và bu lông trước khi siết

• Trước khi siết, hãy lau sạch rỉ sét hoặc bụi bẩn trên ốc, bu lông bằng khăn hoặc giẻ.

• Nếu rỉ sét cứng đầu, dùng bàn chải sắt để chà sạch.

• Rỉ sét và bụi bẩn có thể làm giảm độ bám của đầu tuýp, gây hại cho cờ lê lực theo thời gian.

• Không bôi trơn cờ lê lực, nhưng bạn có thể xịt WD-40 hoặc chất tẩy dầu mỡ lên ốc, bu lông để làm sạch trước khi gắn cờ lê.

Bước 3: Bảo dưỡng cờ lê lực: Hiệu chuẩn định kỳ

• Nên đi hiệu chuẩn cờ lê lực ít nhất 1 lần mỗi năm hoặc sau khoảng 5.000 lần “cạch” (lần siết).

• Bạn có thể tự hiệu chuẩn nếu có kinh nghiệm, nhưng tốt nhất là nhờ thợ cơ khí hoặc chuyên gia làm.

• Chi phí hiệu chuẩn thường từ 25 – 75 USD.

• Nếu không hiệu chuẩn, cờ lê có thể đo sai lực siết, gây hỏng hóc hoặc mất an toàn.

• Nếu bạn làm việc liên tục mỗi ngày, 5.000 lần “cạch” có thể đến sau 8-10 tháng. Nếu dùng ít hơn, một năm là khoảng thời gian hợp lý để hiệu chuẩn.

Tác giả: Audra Fordin.