Giáo viên ngữ văn tiếng Anh – hay còn gọi là giảng viên văn học Anh – là người chuyên giảng dạy các tác phẩm văn học viết bằng tiếng Anh và các chủ đề liên quan tại các trường cao đẳng hoặc đại học. Không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy, họ còn thường xuyên viết bài nghiên cứu, xuất bản sách và đóng góp cho lĩnh vực học thuật.

Nếu bạn yêu thích văn học, có khả năng tư duy phản biện và muốn truyền cảm hứng học tập cho người khác, thì nghề giáo viên ngữ văn tiếng Anh có thể là con đường lý tưởng cho bạn. Tuy nhiên, để trở thành một giảng viên thực thụ, bạn cần có nền tảng giáo dục vững chắc, kỹ năng giao tiếp tốt, và sự kiên trì để theo đuổi hành trình học tập và nghiên cứu lâu dài.

Trong bài viết này, bạn sẽ tìm thấy hướng dẫn chi tiết về những bước cần thiết để trở thành một giáo viên ngữ văn tiếng Anh – từ yêu cầu về học vấn, kỹ năng cần thiết cho đến những cơ hội nghề nghiệp và thực tế công việc. Hãy cùng khám phá nhé!

Những điều bạn cần biết nếu muốn trở thành giáo viên ngữ văn tiếng Anh

1. Học chuyên ngành văn học Anh từ bậc đại học đến tiến sĩ
Đầu tiên, bạn cần hoàn thành chương trình cử nhân ngành Văn học Anh. Sau đó tiếp tục học lên thạc sĩ và tiến sĩ cùng chuyên ngành để có đủ trình độ giảng dạy ở đại học.

2. Bắt đầu viết và công bố nghiên cứu học thuật sớm
Ngay từ năm thứ hai cao học, bạn nên bắt đầu viết bài nghiên cứu và đăng trên các tạp chí học thuật. Việc công bố nghiên cứu cần được duy trì liên tục sau khi tốt nghiệp và trong suốt sự nghiệp giảng dạy.

3. Tìm kiếm cơ hội việc làm trước khi tốt nghiệp
Ngay từ năm cuối chương trình tiến sĩ, bạn nên chủ động tìm kiếm vị trí giảng viên chính thức hoặc giảng viên thỉnh giảng tại các trường đại học lớn. Đây là bước quan trọng để bạn sớm ổn định công việc trong môi trường học thuật.

Phần 1: Lộ trình học tập: Các bằng cấp cần có để trở thành giảng viên Văn học Anh

Bước 1: Học đại học ngành Văn học Anh để mở đường vào nghề giảng dạy

1. Chọn ngành học phù hợp
Để theo đuổi nghề giảng dạy Văn học Anh, bạn nên học đại học ngành Văn học Anh. Tuy nhiên, các ngành liên quan như Văn học So sánh hay Viết sáng tạo cũng có thể là lựa chọn phù hợp. Những ngành này giúp bạn xây nền tảng kiến thức cần thiết cho bậc học cao hơn và sự nghiệp sau này.

2. Giữ thành tích học tập xuất sắc
Bạn nên đạt điểm trung bình (GPA) cao và có kết quả học tập tốt để gây ấn tượng với các chương trình sau đại học.

3. Có thể chuyển hướng từ ngành khác
Ngay cả khi bạn từng học đại học một ngành không liên quan, như mỹ thuật hay kỹ thuật, bạn vẫn có thể theo đuổi nghề giảng dạy Văn học Anh ở bậc đại học. Tuy nhiên, bạn cần chứng minh được năng lực viết và kiến thức chuyên sâu về văn học trong hồ sơ ứng tuyển chương trình sau đại học.

4. Những môn học bạn sẽ gặp trong chương trình
Khi học Văn học Anh ở bậc đại học, bạn sẽ được tiếp cận nhiều mảng kiến thức đa dạng như:

• Văn học Anh và Mỹ

• Văn học người Mỹ gốc Phi

• Văn học hậu thuộc địa

• Tác phẩm của Shakespeare

• Văn học phi hư cấu

• Văn học toàn cầu

• Tiểu thuyết và truyện ngắn đương đại

Những kiến thức này sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu rộng về văn học và chuẩn bị tốt cho con đường học thuật hoặc giảng dạy sau này.

Bước 2: Học thạc sĩ Văn học Anh để trở thành giảng viên đại học

1. Đăng ký chương trình thạc sĩ Văn học Anh
Nếu bạn muốn giảng dạy Văn học Anh ở bậc đại học hoặc cao đẳng, bước đầu tiên là hoàn thành chương trình thạc sĩ trong lĩnh vực này.
Chương trình thạc sĩ thường kéo dài từ 1 đến 2 năm và yêu cầu bạn chọn chuyên ngành cụ thể, ví dụ:

• Tiểu thuyết thế kỷ 17

• Văn học hậu thuộc địa

• Thơ ca Mỹ

Bạn sẽ cần viết một luận văn tốt nghiệp (gọi là thesis) về chủ đề bạn chọn để hoàn thành chương trình.

2. Tích lũy kinh nghiệm giảng dạy khi còn học
Trong thời gian học thạc sĩ, bạn nên tìm cơ hội tham gia giảng dạy, đặc biệt là ứng tuyển vị trí trợ giảng (T.A. – Teaching Assistant). Vị trí này giúp bạn làm việc cùng giảng viên có kinh nghiệm và tiếp xúc thực tế với công việc giảng dạy tại đại học.

3. Công việc của một trợ giảng bao gồm:

• Soạn và sắp xếp tài liệu giảng dạy

• Hướng dẫn sinh viên làm các nhiệm vụ nhỏ

• Chấm bài, soạn đề thi

• Thỉnh thoảng đứng lớp giảng một số nội dung

Giảng viên hướng dẫn sẽ thông báo rõ thời gian làm việc và trách nhiệm cụ thể trong suốt học kỳ. Đây là cơ hội quý báu để bạn tích lũy kỹ năng sư phạm và chuẩn bị cho bước tiếp theo trong sự nghiệp học thuật.

Bước 3: Chuẩn bị và nộp hồ sơ học tiến sĩ Văn học Anh

1. Hoàn thiện hồ sơ ứng tuyển chương trình Tiến sĩ
Để theo đuổi học vị tiến sĩ và trở thành giảng viên Văn học Anh, bạn cần nộp hồ sơ đầy đủ, thể hiện rõ:

• Chuyên ngành bạn muốn nghiên cứu sâu

• Sự sẵn sàng cho công việc nghiên cứu học thuật chuyên sâu

• Thành tích học tập và công trình nổi bật từ bậc cử nhân hoặc thạc sĩ

2. Hồ sơ cần có những gì?
Phần lớn các chương trình tiến sĩ yêu cầu các tài liệu sau:

• Bài viết về mục tiêu học tập (Statement of Purpose): Nêu rõ lý do bạn chọn ngành, định hướng nghiên cứu, và mục tiêu sự nghiệp.

• CV hoặc sơ yếu lý lịch

• Ít nhất hai thư giới thiệu từ giảng viên hoặc người từng làm việc với bạn trong môi trường học thuật

• Bài viết mẫu (Writing Sample): Một bài luận hoặc nghiên cứu nổi bật nhất để thể hiện năng lực viết và tư duy phân tích của bạn

3. Cân nhắc chọn trường phù hợp
Một nghiên cứu gần đây cho thấy, lấy bằng Tiến sĩ từ các trường top 10 sẽ giúp bạn có cơ hội cao hơn để trở thành giảng viên đại học ngành Văn học Anh. Nếu học tại trường xếp hạng thấp hơn, bạn vẫn có thể tìm được việc, nhưng có thể sẽ giảng dạy ở những trường có sinh viên đầu vào học lực thấp. Cân nhắc kỹ điều này khi chọn trường.

4. Những năm đầu tiến sĩ – nền tảng học thuật
Trong hai năm đầu chương trình, bạn nên tập trung vào việc học chuyên sâu và mở rộng kiến thức thông qua việc đọc nhiều thể loại, trường phái văn học khác nhau. Đây là giai đoạn đặt nền móng cho đề tài nghiên cứu sau này.

5. Tích lũy kinh nghiệm giảng dạy
Từ giữa chương trình trở đi, hãy cố gắng trở thành trợ giảng hoặc giảng viên. Kinh nghiệm đứng lớp là yếu tố then chốt nếu bạn muốn giảng dạy ở bậc đại học sau khi hoàn thành bằng tiến sĩ.

Bước 4: Xuất bản bài nghiên cứu – Bước quan trọng trong sự nghiệp học thuật

1. Bắt đầu xuất bản càng sớm càng tốt
Bạn nên cố gắng có bài nghiên cứu được xuất bản ngay từ năm thứ hai chương trình Tiến sĩ – hoặc sớm hơn nếu có thể. Việc có các công trình nghiên cứu được công bố giúp hồ sơ của bạn nổi bật hơn khi ứng tuyển vị trí giảng viên ngành Văn học Anh.

2. Tận dụng bài viết trong các môn học
Khi viết tiểu luận hoặc bài nghiên cứu cho lớp học, hãy chọn đề tài mà bạn thực sự quan tâm hoặc đã có kiến thức chuyên sâu. Sau đó, bạn có thể chỉnh sửa những bài này để phù hợp với tiêu chuẩn của các tạp chí học thuật và gửi đăng.

3. Gửi bài cho tạp chí chuyên ngành
Mỗi tạp chí sẽ có yêu cầu riêng về cách nộp bài, định dạng và quy trình xét duyệt. Hãy truy cập trang web chính thức của tạp chí bạn nhắm tới để đọc kỹ hướng dẫn gửi bài (submission guidelines). Việc tuân thủ đúng yêu cầu sẽ tăng cơ hội bài viết của bạn được chấp nhận.

4. Duy trì việc viết và xuất bản đều đặn
Lý tưởng nhất là bạn có thể xuất bản thường xuyên trong suốt quá trình học Tiến sĩ. Hồ sơ có nhiều bài nghiên cứu sẽ chứng tỏ bạn là một học giả năng động, có tư duy độc lập và đóng góp thực sự cho lĩnh vực Văn học.

Bước 5: Hoàn thành luận án tiến sĩ – Bước cuối để ra trường

1. Viết luận án – yêu cầu quan trọng nhất
Để hoàn thành chương trình Tiến sĩ Văn học Anh, bạn cần viết một luận án tiến sĩ (dissertation) – thường hoàn thành vào năm thứ sáu hoặc thứ bảy.

2. Mục tiêu của luận án
Luận án phải thể hiện:

• Kiến thức sâu rộng trong chuyên ngành bạn chọn

• Khả năng nghiên cứu độc lập và sáng tạo

• Kỹ năng viết học thuật rõ ràng, chặt chẽ

3. Sau khi bảo vệ luận án
Khi luận án được hội đồng thông qua, bạn sẽ chính thức hoàn thành chương trình Tiến sĩ. Từ đây, bạn đã đủ điều kiện để bước vào giảng dạy hoặc làm việc trong lĩnh vực học thuật chuyên sâu về Văn học Anh.

Phần 2: Tuyển dụng giảng viên Văn học Anh: Bí quyết tìm việc hiệu quả

Bước 1: Tìm việc giảng dạy trước khi tốt nghiệp Tiến sĩ

1. Bắt đầu tìm việc sớm
Ngay từ năm cuối chương trình Tiến sĩ, bạn nên bắt đầu tìm kiếm cơ hội việc làm tại các trường đại học và cao đẳng. Dù thị trường việc làm cho giảng viên đại học đã tăng 19% trong giai đoạn 2012–2022, nhưng đây vẫn là một lĩnh vực cạnh tranh cao. Việc chuẩn bị sớm sẽ giúp bạn có lợi thế hơn.

2. Các loại vị trí cần nhắm đến

• Vị trí giảng viên có biên chế (tenure-track): Đây là loại công việc ổn định và được săn đón nhất ở các trường đại học lớn.

• Giảng viên hợp đồng, trợ giảng hoặc giảng viên bán thời gian (lecturer, adjunct): Đây là lựa chọn phổ biến hơn, đặc biệt khi bạn mới ra trường.

• Giảng dạy tại cao đẳng cộng đồng hoặc trường nghề: Dù thiên về giảng dạy hơn là nghiên cứu, đây vẫn là con đường nghề nghiệp ổn định và có nhu cầu cao.

3. Cân nhắc vị trí nghiên cứu sau tiến sĩ (postdoc)
Nếu chưa có việc giảng dạy ổn định ngay, bạn nên tìm các vị trí nghiên cứu sau tiến sĩ. Những công việc này giúp bạn tiếp tục phát triển nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm giảng dạy và xây dựng hồ sơ học thuật mạnh hơn cho vị trí lâu dài sau này.

4. Chấp nhận thực tế thị trường việc làm

• Nhiều người mới tốt nghiệp Tiến sĩ chỉ tìm được công việc bán thời gian hoặc hợp đồng ngắn hạn (adjunct).

• Có tới 58% khóa học ở cao đẳng cộng đồng và ít nhất 50% giảng viên đại học không nằm trong hệ thống biên chế chính thức.
  Vì vậy, bạn nên linh hoạt và không chỉ giới hạn bản thân trong các vị trí toàn thời gian hoặc có biên chế.

5. Mức lương – chênh lệch theo vùng và vị trí

• Mức lương trung bình (2013) của giảng viên đại học ngành Văn học Anh: $60,920/năm

• Top 10% cao nhất có thể đạt $116,460/năm trở lên

• 10% thấp nhất chỉ khoảng $32,610/năm

• Tại California, mức lương trung vị: $82,290/năm

• Tại Vermont, mức lương trung bình: $75,860/năm

Lời khuyên: Trong giai đoạn đầu sự nghiệp, bạn nên kiên nhẫn, mở rộng lựa chọn và tích cực nộp hồ sơ để từng bước xây dựng vị trí vững chắc trong môi trường học thuật.

Bước 2: Sẵn sàng làm việc ở các lĩnh vực liên quan sau khi tốt nghiệp

1. Cạnh tranh cao trong ngành Văn học Anh
Nhiều người tốt nghiệp Tiến sĩ Văn học Anh gặp khó khăn khi tìm việc đúng chuyên môn tại các trường đại học. Không phải ai cũng có thể trở thành giáo sư giảng dạy Văn học Anh ngay sau khi ra trường.

2. Những công việc thay thế phổ biến
Bạn có thể bắt đầu sự nghiệp ở các vị trí liên quan như:

• Giảng dạy kỹ năng viết, đọc hiểu hoặc soạn văn (composition, reading comprehension)

• Giảng dạy môn học liên ngành (interdisciplinary studies)

• Làm việc ngoài môi trường học thuật: viết chuyên môn, biên tập nội dung, nghiên cứu, giáo dục tư nhân...

3. Phê bình về chương trình Tiến sĩ hiện nay
Một số chuyên gia cho rằng chương trình Tiến sĩ Văn học Anh hiện tại chưa chuẩn bị đầy đủ cho các con đường nghề nghiệp ngoài giảng dạy đại học, dẫn đến sự lúng túng cho sinh viên sau khi ra trường.

4. Mở rộng cơ hội nghề nghiệp
Hãy linh hoạt:

• Dạy cấp ba (trung học phổ thông), nhất là tại các trường tư thục hoặc chuyên, cũng là một hướng đi ổn định và thu nhập khá tốt

• Kỹ năng chuyên môn từ bằng Tiến sĩ (phân tích, viết học thuật, tư duy phản biện) có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác như xuất bản, truyền thông, đào tạo...

Lời khuyên: Đừng giới hạn bản thân vào mỗi con đường học thuật. Việc mở rộng lựa chọn sẽ giúp bạn chủ động và vững vàng hơn trên con đường sự nghiệp sau khi hoàn thành chương trình Tiến sĩ.

Bước 3: Duy trì hoạt động học thuật và giảng dạy sau khi có việc

1. Tiếp tục xuất bản bài nghiên cứu
Sau khi bạn đã có vị trí giảng dạy tại đại học hoặc cao đẳng, việc duy trì hoạt động nghiên cứu và xuất bản thường xuyên là rất quan trọng. Lý tưởng nhất, bạn nên có bài viết học thuật được xuất bản mỗi năm để khẳng định vị trí của mình trong giới học thuật.

2. Xây dựng hồ sơ giảng dạy tốt
Song song với việc nghiên cứu, bạn cần duy trì hình ảnh tích cực với sinh viên và đồng nghiệp qua các tiêu chí như:

• Đánh giá giảng dạy từ sinh viên

• Tinh thần hợp tác với khoa

• Khả năng hướng dẫn sinh viên nghiên cứu

3. Cơ hội vào biên chế chính thức (tenure)
Nếu bạn chưa có biên chế, một hồ sơ nghiên cứu mạnh và thành tích giảng dạy tốt có thể giúp bạn được xem xét vào vị trí chính thức tại trường hiện tại, hoặc có cơ hội ứng tuyển vào vị trí biên chế ở các trường khác.

Gợi ý: Hãy xây dựng thói quen viết và công bố đều đặn, đồng thời không ngừng cải thiện kỹ năng giảng dạy – đây là hai trụ cột giúp bạn phát triển bền vững trong môi trường đại học.

Biên dịch: Leigh Kennedy Ly.