Màng nhĩ là một lớp màng mỏng và rất nhạy cảm nằm sâu trong tai, có nhiệm vụ truyền âm thanh từ môi trường bên ngoài vào tai giữa. Khi bị chấn thương hoặc viêm nhiễm, màng nhĩ có thể bị rách hoặc thủng, gây đau nhức, chảy dịch tai, giảm thính lực, thậm chí nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách.

Tình trạng thủng màng nhĩ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt phổ biến ở trẻ em do các bệnh lý tai giữa. Tin vui là trong đa số trường hợp, màng nhĩ có thể tự lành mà không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, việc chăm sóc và xử lý đúng cách tại nhà, cùng với thăm khám bác sĩ kịp thời, sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và phục hồi thính lực hiệu quả hơn.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết thủng màng nhĩ, các bước chăm sóc tại nhà an toàn, cùng những dấu hiệu cần đi khám ngay để bảo vệ đôi tai khỏe mạnh lâu dài.

Phần 1: Thủng màng nhĩ: Dấu hiệu nhận biết và khi nào cần gặp bác sĩ

Bước 1: Dấu hiệu nhận biết thủng màng nhĩ

Thủng màng nhĩ là tình trạng lớp màng mỏng ngăn cách tai ngoài và tai giữa bị rách, thường do chấn thương, nhiễm trùng hoặc thay đổi áp suất đột ngột. Triệu chứng của thủng màng nhĩ đôi khi dễ nhầm với viêm tai giữa hoặc tổn thương tai khác, nên việc nhận biết đúng rất quan trọng để tránh biến chứng và bảo vệ thính lực.

Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp khi bị thủng màng nhĩ, được tổng hợp từ kinh nghiệm thực tế trong khám chữa bệnh:

• Đau tai: Cảm giác đau nhói, âm ỉ, đôi khi đột ngột biến mất khi màng nhĩ bị rách.

• Chảy dịch hoặc máu từ tai: Dịch có thể trong, vàng nhạt hoặc lẫn máu, là dấu hiệu tai đang bị tổn thương hoặc nhiễm trùng.

• Nghe kém hoặc mất thính lực tạm thời: Cảm giác tai bị ù, nghẹt, nghe không rõ, đặc biệt khi thủng diện rộng.

• Ù tai, nghe tiếng ve kêu hoặc tiếng gió rít trong tai: Do thay đổi áp lực giữa tai ngoài và tai giữa.

• Chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn: Khi tổn thương ảnh hưởng đến bộ phận thăng bằng trong tai trong.

Khi nào cần đi khám ngay:

• Máu chảy nhiều hoặc liên tục từ tai.

• Mất thính lực hoàn toàn.

• Đau tai dữ dội, chóng mặt nặng, không đứng vững.

• Có dị vật mắc trong tai.

Nếu xuất hiện các dấu hiệu trên, không nên tự ý nhỏ thuốc hay ngoáy tai, mà hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để được khám và xử trí đúng cách.

Bước 2: Khi nào dễ bị thủng màng nhĩ

Thủng màng nhĩ thường xảy ra khi có tác động mạnh hoặc thay đổi áp suất đột ngột trong tai, khiến lớp màng mỏng này bị rách. Dưới đây là những tình huống thường gặp làm tăng nguy cơ thủng màng nhĩ, được ghi nhận trong thực tế khám chữa của các bác sĩ chuyên khoa:

• Viêm tai giữa có mủ: Dịch hoặc mủ trong tai giữa tích tụ quá nhiều, gây áp lực và làm màng nhĩ tự vỡ để thoát dịch ra ngoài. Tình trạng này phổ biến ở trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể gặp.

• Ngoáy tai bằng vật cứng hoặc nhọn: Dùng bông tăm, tăm bông kim loại, kẹp tóc... đưa sâu vào tai có thể làm rách hoặc xuyên thủng màng nhĩ.

• Thay đổi áp suất đột ngột: Còn gọi là barotrauma, xảy ra khi đi máy bay, lặn biển sâu, hoặc thay đổi độ cao nhanh, khiến áp lực trong và ngoài tai mất cân bằng.

• Tiếp xúc với tiếng ồn cực lớn: Như tiếng nổ, pháo hoa, súng, hoặc nhạc hội công suất cao, có thể tạo sóng âm mạnh làm rung và rách màng nhĩ.

• Chấn thương vùng đầu hoặc cổ: Tai nạn, va đập hoặc ngã mạnh cũng có thể khiến màng nhĩ tổn thương gián tiếp qua xương và mô mềm quanh tai.

Để bảo vệ màng nhĩ, tránh ngoáy tai sâu, giữ tai khô sạch, bịt tai khi tắm hoặc bơi, và cân bằng áp suất đúng cách khi đi máy bay (nuốt nước bọt, ngáp nhẹ hoặc dùng kẹo ngậm). Khi có cảm giác đau tai hoặc ù tai sau chấn thương hay thay đổi áp suất, nên đi khám sớm để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

Bước 3: Đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt

Bước 4: Để bác sĩ kiểm tra tai cẩn thận

Sau khi bạn mô tả triệu chứng, bác sĩ sẽ trực tiếp thăm khám tai hoặc chuyển bạn đến bác sĩ chuyên khoa Tai – Mũi – Họng nếu cần đánh giá sâu hơn. Mục tiêu là xác định chính xác mức độ tổn thương của màng nhĩ và xem có nguy cơ nhiễm trùng hoặc giảm thính lực hay không.

Quy trình kiểm tra thường gồm các bước:

• Quan sát tai bằng đèn soi tai (otoscope): giúp bác sĩ nhìn rõ màng nhĩ có rách, thủng, sưng viêm hay chảy dịch không.

• Đo sức nghe (test thính lực): đánh giá xem bạn có bị nghe kém tạm thời hoặc tổn thương dây thần kinh thính giác.

• Kiểm tra phản ứng của tai với áp suất không khí: giúp xác định độ kín và độ đàn hồi của màng nhĩ, xem có bị thủng hay không.

• Phân tích dịch tai (nếu có chảy): kiểm tra dấu hiệu nhiễm khuẩn, từ đó quyết định có cần kháng sinh hoặc điều trị thêm.

• Làm sạch tai trước khi soi (nếu cần): nếu tai có nhiều dịch hoặc ráy tai, bác sĩ có thể hút hoặc lau nhẹ nhàng, đảm bảo nhìn rõ vùng tổn thương.

Không nên tự lấy dịch hoặc ngoáy tai trước khi đi khám, vì hành động này có thể làm rách màng nhĩ nặng hơn hoặc đưa vi khuẩn vào sâu trong tai. Hãy để bác sĩ thực hiện việc làm sạch bằng dụng cụ y tế chuyên dụng, vừa an toàn vừa giúp chẩn đoán chính xác.

Bước 5: Hiểu rằng đa số trường hợp không cần can thiệp

Trong phần lớn các ca thủng màng nhĩ, màng nhĩ có khả năng tự lành mà không cần phẫu thuật hay can thiệp đặc biệt. Quá trình phục hồi thường diễn ra trong vài tuần đến vài tháng, tùy theo kích thước vết thủng và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Những điều bạn cần biết:

• Không phải lúc nào cũng cần điều trị đặc biệt: đa số bệnh nhân chỉ cần nghỉ ngơi và chăm sóc tai đúng cách để màng nhĩ tự liền.

• Bác sĩ có thể kê kháng sinh: nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, bạn sẽ được chỉ định thuốc kháng sinh uống hoặc nhỏ tai (chỉ dùng loại an toàn khi màng nhĩ bị thủng).

• Tránh các yếu tố gây hại: không để nước, bụi hoặc dị vật lọt vào tai; không ngoáy tai, không nghe âm thanh quá lớn.

• Theo dõi tiến triển: tái khám theo hẹn để bác sĩ kiểm tra xem màng nhĩ đã liền kín và phục hồi thính lực hay chưa.

Trong thực tế, hầu hết bệnh nhân nếu tuân thủ hướng dẫn chăm sóc, màng nhĩ sẽ tự lành hoàn toàn mà không để lại di chứng. Tuy nhiên, nếu thấy chảy dịch kéo dài, đau tăng, hoặc nghe kém hơn, cần đi khám lại ngay để được xử lý sớm.

Bước 6: Can thiệp phẫu thuật khi màng nhĩ tổn thương nặng

Trong một số trường hợp, màng nhĩ bị rách lớn hoặc không tự lành sau thời gian điều trị bảo tồn, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp y khoa hoặc phẫu thuật để giúp màng nhĩ phục hồi hoàn toàn và ngăn ngừa biến chứng về thính lực.

Các phương pháp thường được áp dụng gồm:

• Dán vá màng nhĩ (myringoplasty):

  • Bác sĩ sẽ dùng một miếng vá y tế nhỏ đặt lên vị trí bị thủng để kích thích màng nhĩ tự tái tạo.

  • Thủ thuật này thường thực hiện ngay tại phòng khám, không cần gây mê toàn thân.

  • Đôi khi cần lặp lại vài lần nếu vết rách lớn hoặc lành chậm.

• Phẫu thuật vá màng nhĩ (tympanoplasty):

  • Được thực hiện khi màng nhĩ bị hư hại nặng hoặc tổn thương lan đến xương con trong tai.

  • Bác sĩ sẽ lấy một mảnh mô nhỏ từ cơ thể (thường từ vùng quanh tai) để vá lại phần bị thủng.

  • Ca phẫu thuật diễn ra dưới gây mê, và đa số bệnh nhân có thể về trong ngày, không cần nằm viện lâu.

Nếu sau 2–3 tháng mà màng nhĩ vẫn chưa tự liền, đừng trì hoãn việc phẫu thuật. Việc vá màng nhĩ đúng thời điểm sẽ giúp phục hồi thính lực, giảm nguy cơ viêm tai giữa tái phát, và tránh các biến chứng về lâu dài.

Phần 2: Cách chăm sóc tai bị thủng màng nhĩ tại nhà an toàn và hiệu quả

Bước 1: Nghỉ ngơi hợp lý khi bị thủng màng nhĩ

Thông thường, thủng màng nhĩ nhẹ không bắt buộc bạn phải nghỉ học hay nghỉ làm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, bác sĩ có thể khuyên nên ở nhà tạm thời để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra an toàn và nhanh hơn.

Bạn nên nghỉ ngơi tại nhà nếu:

• Bị sốt hoặc đau tai nhiều: cho thấy có thể đang nhiễm trùng tai giữa hoặc viêm lan rộng.

• Làm việc trong môi trường nhiều tiếng ồn hoặc áp lực cao: như công trường, nhà máy, hoặc môi trường dễ bị thay đổi áp suất (phi công, thợ lặn…).

• Sau khi phẫu thuật tai: bác sĩ sẽ chỉ định thời gian nghỉ cụ thể, thường từ vài ngày đến 1–2 tuần tùy loại phẫu thuật và mức độ hồi phục.

• Cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng hoặc buồn nôn: cần tránh lái xe, vận hành máy móc hoặc làm việc đòi hỏi tập trung cao.

Hãy hỏi ý kiến bác sĩ điều trị về thời điểm có thể trở lại học tập hoặc làm việc, đặc biệt nếu bạn vừa vừa trải qua phẫu thuật vá màng nhĩ. Nghỉ ngơi hợp lý giúp tai tái tạo mô nhanh hơn, giảm nguy cơ tái phát hoặc biến chứng sau điều trị.

Bước 2: Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ

Phần lớn các trường hợp thủng màng nhĩ nhẹ không cần điều trị bằng thuốc, vì màng nhĩ có thể tự lành tự nhiên. Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu nhiễm trùng tai giữa hoặc tai chảy dịch mủ, bác sĩ sẽ kê thuốc để hỗ trợ điều trị và ngăn biến chứng.

Những hướng dẫn quan trọng khi dùng thuốc:

• Tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ: chỉ dùng đúng loại và đúng liều được kê, không tự ý mua hoặc đổi thuốc.

• Thuốc kháng sinh thường được chỉ định nếu có nhiễm trùng, dưới dạng:

  • Thuốc uống: giúp tiêu diệt vi khuẩn trong tai giữa và các vùng lân cận.

  • Thuốc nhỏ tai: chỉ được dùng khi bác sĩ xác nhận loại thuốc an toàn cho tai bị thủng.

  • Trong một số trường hợp nặng, bác sĩ có thể cho dùng cả hai để tăng hiệu quả điều trị.

• Uống hết liệu trình thuốc kháng sinh: dù các triệu chứng đã giảm, không nên ngưng thuốc sớm, vì vi khuẩn có thể chưa bị tiêu diệt hoàn toàn và dễ tái phát.

• Không tự ý nhỏ thuốc vào tai khi chưa được bác sĩ hướng dẫn, vì chất lỏng trong tai có thể làm chậm quá trình lành màng nhĩ hoặc gây tổn thương thêm.

Nếu sau vài ngày dùng thuốc mà đau tai, chảy dịch, hoặc ù tai vẫn không giảm, hãy tái khám ngay. Việc điều chỉnh thuốc đúng lúc sẽ giúp màng nhĩ mau lành và tránh viêm tai giữa kéo dài.

Bước 3: Chườm ấm giúp giảm đau tai hiệu quả

Cảm giác đau hoặc nhói trong tai là triệu chứng thường gặp khi bị thủng màng nhĩ, đặc biệt trong những ngày đầu. Một cách đơn giản, an toàn và rất hiệu quả để giảm đau tự nhiên tại nhà là chườm ấm đúng cách.

Hướng dẫn chườm ấm an toàn:

• Dùng khăn ấm hoặc túi chườm khô:

  • Lấy một miếng khăn vải mềm hoặc khăn flannel, nhúng nước ấm rồi vắt khô, hoặc dùng túi chườm khô loại giữ nhiệt nhẹ.

  • Đặt nhẹ nhàng lên vùng tai bị đau trong 10–15 phút.

• Nhiệt độ chỉ nên ấm, không được nóng:

  • Nhiệt quá cao có thể làm bỏng da vùng tai hoặc má, nhất là ở trẻ nhỏ hoặc người có da nhạy cảm.

• Không ngủ khi đang chườm:

  • Tránh nằm nghiêng ép tai lên miếng chườm điện hoặc túi sưởi, vì dễ gây bỏng hoặc tổn thương thêm cho tai.

• Thực hiện 2–3 lần mỗi ngày nếu cảm giác đau nhiều, giúp lưu thông máu và giảm co thắt cơ vùng tai.

Chườm ấm chỉ có tác dụng giảm đau tạm thời, không thay thế việc điều trị y khoa. Nếu đau không giảm sau vài ngày hoặc kèm theo chảy mủ, ù tai, nghe kém, cần đi khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để xác định nguyên nhân và điều trị dứt điểm.

Bước 4: Dùng thuốc giảm đau không kê đơn khi cần thiết

Nếu việc chườm ấm chưa giúp giảm hẳn cảm giác đau tai, bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn để làm dịu nhanh các cơn đau hoặc nhức khó chịu. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần đúng liều và đúng loại để đảm bảo an toàn.

Cách sử dụng thuốc giảm đau hiệu quả:

• Dùng thuốc giảm đau phổ biến:

  • Ibuprofen (như Advil, Motrin) hoặc Paracetamol/Acetaminophen (như Tylenol) là lựa chọn thường được bác sĩ khuyên dùng để giảm đau và hạ sốt nhẹ.

  • Nếu bạn không thể dùng NSAID (như ibuprofen) do bệnh lý dạ dày, gan hoặc thận, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để chọn loại thuốc khác phù hợp.

• Chỉ dùng một loại thuốc giảm đau tại một thời điểm:

  • Không tự ý kết hợp hai loại thuốc giảm đau trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

  • Việc phối hợp sai có thể gây quá liều hoặc tổn thương gan, thận.

• Tuân thủ liều khuyến nghị:

  • Không uống quá liều tối đa ghi trên bao bì hoặc hướng dẫn của bác sĩ.

  • Nếu đã dùng liều tối đa mà vẫn đau dữ dội hoặc không cải thiện, hãy đi khám ngay để tìm nguyên nhân và điều chỉnh điều trị.

Thuốc giảm đau chỉ giúp giảm triệu chứng tạm thời, không thay thế cho việc chữa nguyên nhân thủng màng nhĩ. Nếu cơn đau kéo dài, kèm theo chảy dịch, ù tai, hoặc sốt, cần thăm khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để được xử lý sớm.

Bước 5: Tránh tạo áp lực lên tai bị nhiễm trùng

Khi bị thủng màng nhĩ kèm viêm tai giữa, tai thường đau, tức và có cảm giác nặng do dịch hoặc mủ bên trong. Việc nằm đè lên bên tai bị nhiễm có thể làm tăng áp lực, khiến vết thủng lâu lành hơn và gây đau nhiều hơn. Vì vậy, tư thế ngủ đúng rất quan trọng trong giai đoạn hồi phục.

Cách nằm giúp giảm áp lực và đau tai:

• Không nằm đè lên bên tai bị bệnh:

  • Nếu tai phải bị thủng hoặc nhiễm trùng, hãy nằm nghiêng sang bên trái, và ngược lại.

  • Cách này giúp tai thông thoáng hơn, giảm áp lực và hạn chế tình trạng ứ dịch trong tai giữa.

• Kê cao đầu nhẹ khi ngủ:

  • Có thể dùng thêm 1–2 chiếc gối mỏng để nâng nhẹ phần đầu.

  • Một số người nhận thấy tư thế này giúp dịch trong tai thoát ra dễ hơn, giảm cảm giác nặng tai, dù chưa có nghiên cứu khoa học khẳng định nhưng không gây hại nếu thực hiện đúng.

• Giữ tai khô, sạch trong khi ngủ:

  • Không nên dùng nút tai hoặc chụp tai kín, vì có thể làm tăng độ ẩm và gây nhiễm trùng nặng hơn.

Trong giai đoạn tai đang viêm hoặc bị thủng, việc giữ tư thế nằm đúng và tránh tác động lên tai sẽ giúp giảm đau, giảm viêm và thúc đẩy quá trình lành tự nhiên. Nếu tình trạng đau tăng hoặc chảy dịch nhiều hơn sau khi ngủ, cần đi khám lại ngay để kiểm tra có biến chứng hay không.

Bước 6: Giữ tai khô, tránh để nước lọt vào trong

Khi màng nhĩ bị thủng, nước rất dễ chui sâu vào tai giữa qua vết rách, gây nhiễm trùng, viêm tai giữa và làm chậm quá trình lành vết thương. Vì vậy, việc bảo vệ tai khỏi nước là một trong những bước chăm sóc quan trọng nhất trong giai đoạn hồi phục.

Các cách giúp giữ tai luôn khô và an toàn:

• Dùng bông gòn thấm sáp hoặc Vaseline trước khi tắm:

  • Thoa một lớp mỏng Vaseline (hoặc sáp chống nước) lên một miếng bông gòn sạch, rồi nhét nhẹ vào lỗ tai bị thủng để ngăn nước lọt vào.

  • Sau khi tắm xong, lấy bông ra ngay và thay mới mỗi lần tắm để đảm bảo vệ sinh.

• Ưu tiên tắm bồn thay vì tắm vòi sen:

  • Khi tắm bồn, nước ít bắn mạnh và ít khả năng văng vào tai hơn so với tắm bằng vòi sen.

• Rửa tóc nhẹ nhàng:

  • Khi gội đầu, nghiêng đầu về bên tai lành, tránh để nước và dầu gội chảy vào tai bị thủng.

  • Có thể nhờ người khác gội giúp trong thời gian đầu nếu khó kiểm soát nước.

• Không đi bơi hoặc lặn:

  • Tuyệt đối tránh bơi, ngâm mình, hoặc lặn dưới nước cho đến khi bác sĩ xác nhận màng nhĩ đã lành hoàn toàn.

  • Nước hồ bơi, nước biển hay ao hồ đều chứa vi khuẩn và hóa chất, dễ gây viêm tai nghiêm trọng nếu lọt vào bên trong.

Trong thực tế, nhiều ca thủng màng nhĩ tái phát hoặc viêm tai giữa mạn tính là do nước xâm nhập khi tắm hoặc bơi lội. Chỉ cần giữ tai khô tuyệt đối trong vài tuần, bạn sẽ giúp màng nhĩ mau liền, giảm viêm và phục hồi thính lực nhanh hơn.

Bước 7: Không đưa bất kỳ vật gì vào trong tai

Khi màng nhĩ đang bị thủng, mọi tác động cơ học dù nhỏ cũng có thể làm rách rộng thêm vết thương, đưa vi khuẩn vào tai, hoặc gây viêm nhiễm nặng hơn. Vì vậy, trong giai đoạn hồi phục, bạn cần tuyệt đối giữ tai sạch – khô – và không chạm vào.

Những điều cần tránh để bảo vệ màng nhĩ:

• Không dùng tăm bông, ngoáy tai hoặc đưa ngón tay vào tai:

  • Dù chỉ để gãi hoặc lau, hành động này có thể làm tổn thương sâu hơn và gây nhiễm trùng.

  • Cảm giác ngứa hoặc tắc nghẽn là bình thường khi tai đang lành – không nên tự xử lý.

• Tránh dùng nút tai, tai nghe nhét trong (earbuds):

  • Những vật này chặn không khí lưu thông, giữ ẩm và tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển.

  • Ngoài ra, việc nhét sâu vào ống tai dễ làm vết thủng lâu liền hoặc rách thêm.

• Có thể dùng tai nghe chụp ngoài (over-ear):

  • Loại này ít gây áp lực trực tiếp lên ống tai, tuy nhiên nên giữ âm lượng nhỏ.

  • Âm thanh lớn hoặc kéo dài có thể làm đau tai và gây tổn thương thính lực vĩnh viễn.

• Không tự vệ sinh tai tại nhà:

  • Nếu tai có cảm giác bị nghẹt, chảy nhiều dịch, hoặc nghe ù, hãy đến bác sĩ để làm sạch bằng dụng cụ chuyên dụng.

  • Tự làm sạch tai khi màng nhĩ đang thủng chỉ khiến tình trạng nặng hơn và dễ viêm tai giữa.

Hãy để tai tự lành tự nhiên, không can thiệp, không ngoáy, không nhỏ thuốc tùy ý. Chỉ cần giữ tai khô, tránh tiếng ồn mạnh và thay đổi áp suất đột ngột, màng nhĩ của bạn sẽ tái tạo dần trong điều kiện an toàn nhất. Với những vết rách lớn hoặc lâu lành, bác sĩ Tai – Mũi – Họng sẽ hỗ trợ điều trị kịp thời để tránh mất thính lực.

Bước 8: Tránh xì mũi mạnh khi bị thủng màng nhĩ

Khi bạn xì mũi, áp lực trong khoang mũi – họng sẽ truyền trực tiếp lên tai giữa qua ống Eustachian. Nếu màng nhĩ đang bị rách, áp lực này có thể khiến vết thủng to hơn hoặc chậm liền lại, thậm chí gây viêm tai giữa tái phát. Vì vậy, đây là một thói quen cần tránh tuyệt đối trong giai đoạn hồi phục.

Lời khuyên của bác sĩ:

• Hạn chế xì mũi nếu không thật cần thiết.

  • Nếu buộc phải làm, hãy xì nhẹ từng bên mũi, mở miệng khi xì để giảm áp lực.

• Không bịt chặt hai lỗ mũi cùng lúc khi xì.

  • Hành động này dễ khiến áp suất tăng đột ngột, gây đau tai và làm rách màng nhĩ sâu hơn.

• Nếu bị nghẹt mũi hoặc cảm cúm:

  • Dùng thuốc nhỏ mũi hoặc xịt mũi sinh lý để làm thông thoáng, không nên cố xì mạnh.

  • Có thể hít hơi nước ấm nhẹ để làm loãng dịch mũi, giúp dễ thở hơn mà không gây áp lực lên tai.

• Theo dõi nếu có cảm giác ù tai, đau tai tăng, hoặc nghe kém hơn sau khi xì mũi.

  • Đây có thể là dấu hiệu màng nhĩ bị tổn thương thêm, cần đi khám ngay để được kiểm tra và xử lý kịp thời.

Hãy để tai của bạn được nghỉ ngơi và hồi phục trong môi trường ít áp lực – ít ồn – ít ẩm. Việc tưởng chừng nhỏ như xì mũi mạnh cũng có thể làm hỏng tiến trình lành vết thương mà bạn đã kiên trì bảo vệ.

Bước 9: Liên hệ bác sĩ nếu tình trạng không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng hơn

Thông thường, màng nhĩ bị thủng sẽ tự lành trong khoảng 1–2 tháng, tùy vào kích thước vết rách và thể trạng từng người. Tuy nhiên, nếu sau thời gian này bạn vẫn chưa hồi phục hoặc xuất hiện triệu chứng bất thường, cần tái khám ngay để tránh biến chứng gây mất thính lực vĩnh viễn hoặc viêm tai mạn tính.

Khi nào nên gọi bác sĩ:

• Xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng:

  • Tai bị sưng nóng, đỏ, chảy mủ hoặc dịch hôi, kèm sốt nhẹ hoặc sốt cao.

  • Đây là biểu hiện điển hình của viêm tai giữa hoặc viêm tai ngoài lan rộng.

• Cơn đau hoặc chóng mặt tăng dần:

  • Cảm giác đau nhói trong tai, ù tai nặng, choáng váng, mất thăng bằng có thể báo hiệu viêm lan sâu vào tai trong.

• Thính lực không cải thiện hoặc giảm thêm:

  • Nếu bạn cảm thấy nghe kém, méo tiếng hoặc ù liên tục, khả năng cao màng nhĩ không lành đúng cách.

  • Cần khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để kiểm tra và xử lý bằng thủ thuật vá màng nhĩ (myringoplasty) nếu cần.

• Sau 2 tháng vẫn còn triệu chứng thủng màng nhĩ:

  • Nếu vẫn còn chảy dịch, nghe kém hoặc đau âm ỉ, đây là dấu hiệu màng nhĩ không tự phục hồi, cần can thiệp y khoa.

Đừng cố chịu đựng hoặc tự điều trị kéo dài. Một vết rách nhỏ ở màng nhĩ nếu được phát hiện sớm sẽ hồi phục hoàn toàn trong 4–8 tuần. Nhưng nếu để quá lâu, mô sẹo và nhiễm trùng mạn tính có thể ảnh hưởng vĩnh viễn đến khả năng nghe. Chủ động khám lại là cách bảo vệ đôi tai và thính lực tốt nhất.

Cách phòng ngừa thủng màng nhĩ và bảo vệ đôi tai khỏe mạnh

Không có cách nào đảm bảo tuyệt đối rằng màng nhĩ sẽ không bị rách khi bị viêm tai giữa, nhưng phòng ngừa sớm và xử lý kịp thời các vấn đề tai – mũi – họng sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ vỡ màng nhĩ và tổn thương thính lực.

1. Điều trị viêm tai giữa càng sớm càng tốt

• Khi có dấu hiệu đau tai, sốt nhẹ, chảy dịch hoặc nghe kém, hãy đi khám bác sĩ Tai – Mũi – Họng ngay.

• Không tự ý nhỏ thuốc hoặc ngoáy tai, vì có thể làm vết viêm lan rộng hoặc gây rách màng nhĩ.

• Dùng thuốc kháng sinh hoặc chống viêm đúng chỉ định, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng nặng dẫn đến thủng màng nhĩ.

2. Tránh thay đổi độ cao và áp suất đột ngột

• Khi tai hoặc xoang mũi đang bị nghẹt, viêm, hoặc có dịch, hãy tránh bay máy bay, leo núi, hoặc lặn sâu dưới nước.

• Sự thay đổi áp suất đột ngột sẽ làm màng nhĩ căng quá mức và dễ rách.

• Nếu bắt buộc phải di chuyển, hãy ngậm kẹo, nuốt nước bọt hoặc bịt mũi – thổi nhẹ để cân bằng áp lực (chỉ khi tai hoàn toàn khỏe).

3. Bảo vệ tai khỏi tiếng ồn lớn

• Khi làm việc trong môi trường có tiếng máy móc, nhạc lớn hoặc tiếng nổ, nên đeo bịt tai hoặc tai nghe chống ồn chuyên dụng.

• Tiếp xúc lâu với âm thanh lớn (trên 85 dB) có thể gây tổn thương tai trong và rách màng nhĩ do rung động mạnh.

4. Cẩn trọng với trẻ nhỏ

• Trẻ em là nhóm dễ bị viêm tai giữa nhất do ống tai ngắn và khả năng thoát dịch kém.

• Cha mẹ nên vệ sinh mũi họng đúng cách, giữ tai khô ráo, tránh để trẻ nghẹt mũi lâu.

• Nếu trẻ có dấu hiệu đau tai, sốt, hoặc hay kéo tai, cần đưa đi khám sớm để tránh biến chứng.

5. Hiểu về dịch “lỏng như nước” trong tai

• Khi màng nhĩ bị thủng, dịch trong tai giữa có thể chảy ra ngoài, tạo cảm giác như có nước róc rách trong tai.

• Đây là phản ứng bình thường trong giai đoạn đầu lành vết rách, nhưng nếu dịch có mùi hôi hoặc lẫn mủ, cần đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu nhiễm trùng.

Bảo vệ màng nhĩ không chỉ là tránh tiếng ồn hay nước, mà còn là chăm sóc sức khỏe tai – mũi – họng toàn diện. Phát hiện sớm, điều trị đúng, và giữ gìn vệ sinh tai là chìa khóa giúp bạn duy trì thính lực khỏe mạnh suốt đời.

Nguồn tham khảo

1. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15581-ruptured-eardrum-acutely-perforated-tympanic-membrane
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ruptured-eardrum/symptoms-causes/syc-20351879
3. https://www.uchealth.com/en/conditions/ruptered-eardrum
4. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ruptured-eardrum/diagnosis-treatment/drc-20351884
5. https://medlineplus.gov/ency/article/001038.htm
6. https://www.nhs.uk/conditions/perforated-eardrum/
7. https://www.nhs.uk/conditions/perforated-eardrum/surgery/
8. https://www.who.int/news-room/q-a-detail/antimicrobial-resistance-does-stopping-a-course-of-antibiotics-early-lead-to-antibiotic-resistance
9. https://myhealth.alberta.ca/Health/aftercareinformation/pages/conditions.aspx?hwid=uh5075
10. https://health.clevelandclinic.org/3-home-remedies-for-an-ear-infection/
    

Biên dịch: Ashley Wright Nguyen.