Đang lái xe mà bỗng thấy buồn nôn hay muốn nôn thật sự là trải nghiệm chẳng dễ chịu chút nào. Nhưng ít ai nghĩ đến việc phải làm gì nếu cơn buồn nôn ập đến khi đang cầm lái. Thực tế, cảm giác say xe, mệt mỏi hay buồn nôn do bệnh lý không chỉ khiến bạn khó chịu mà còn có thể gây tai nạn nếu không xử lý đúng cách.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và hướng dẫn cách xử lý buồn nôn, nôn khi đang lái xe một cách an toàn, kín đáo và hiệu quả nhất – để bảo vệ chính bạn và những người xung quanh trên mọi hành trình.

Phần 1: Biện pháp tránh nôn trên đường nhanh và an toàn

Cách 1: Hạn chế lái xe khi dễ bị say xe hoặc buồn nôn

• Say xe xảy ra khi não bị “rối loạn tín hiệu”: Khi cơ thể di chuyển mà mắt, tai trong và các thụ thể cảm giác không gửi thông tin đồng nhất, não sẽ phản ứng bằng cảm giác chóng mặt, buồn nôn, thậm chí nôn ói.

• Người dễ say xe nên tránh tự lái: Nếu bạn thường xuyên bị say xe hoặc buồn nôn khi di chuyển, tốt nhất không nên tự lái để tránh mất tập trung, gây nguy hiểm cho bản thân và người khác.

• Người đang điều trị ung thư nên đặc biệt lưu ý: Theo Mayo Clinic, những bệnh nhân đang hóa trị có tiền sử say xe thường dễ bị buồn nôn và nôn hơn bình thường. Nếu bạn đang trong giai đoạn điều trị, hãy cân nhắc không lái xe cho đến khi sức khỏe ổn định.

• Giải pháp an toàn hơn: Hãy nhờ người thân lái giúp, sử dụng phương tiện công cộng hoặc dừng nghỉ ngay khi có dấu hiệu buồn nôn.

Cách 2: Uống thuốc chống say xe không gây buồn ngủ trước khi lái xe

• Dùng thuốc đúng loại và đúng thời điểm: Nếu bạn thường bị say xe nặng, có thể dùng thuốc chống say không kê đơn như Dramamine không gây buồn ngủ hoặc Meclizine. Thuốc thường bắt đầu có tác dụng sau 30–60 phút.

• Tránh dùng thuốc gây buồn ngủ: Một số loại Dramamine thông thường có tác dụng an thần, khiến bạn dễ buồn ngủ và mất an toàn khi lái xe. Hãy chọn loại “non-drowsy” (không gây buồn ngủ) được ghi rõ trên nhãn thuốc.

• Thuốc giảm buồn nôn khác: Có thể dùng thêm thuốc chống nôn hoặc chống buồn nôn như Emetrol hoặc Pepto-Bismol, tùy theo tình trạng sức khỏe.

• Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng: Mỗi người có thể phản ứng khác nhau với thuốc. Bác sĩ sẽ giúp bạn chọn loại phù hợp và tránh tác dụng phụ hay tương tác thuốc không mong muốn.

Cách 3: Chuẩn bị sẵn kẹo cao su và túi nôn trong xe

• Luôn có túi nôn trong tầm tay: Nếu bạn dễ buồn nôn, hãy để sẵn túi nôn bằng giấy hoặc nhựa gần ghế lái. Bạn cũng có thể lót sàn hoặc ghế phụ bằng tấm nilon để vệ sinh dễ hơn nếu cần.

• Nhai kẹo cao su giúp giảm buồn nôn: Nhai giúp giảm cảm giác chóng mặt, mệt mỏi do say xe. Hãy chọn loại kẹo cao su vị nhẹ như Juicy Fruit hoặc bạc hà dịu. Một số người thấy ăn nhẹ hoặc nhai liên tục cũng giúp cơ thể ổn định hơn giữa tín hiệu mắt và tai trong.

• Tận dụng không khí mát: Không khí tươi và mát giúp giảm cảm giác khó chịu. Hãy mở hé cửa sổ hoặc điều chỉnh cửa gió điều hòa hướng về mặt để dễ chịu hơn khi lái xe.

Cách 4: Dùng gừng trước khi lái xe để giảm buồn nôn

• Gừng giúp giảm say xe hiệu quả: Từ lâu, gừng đã được xem là thảo dược tự nhiên chống buồn nôn. Một số nghiên cứu cho thấy gừng giúp ổn định dạ dày và giảm cảm giác chóng mặt khi di chuyển.

• Cách sử dụng tiện lợi:

  • Uống viên bổ sung gừng 250 mg, 2–3 lần mỗi ngày nếu bạn phải lái xe đường dài.

  • Hoặc nhai kẹo cao su gừng để kết hợp hiệu quả giữa nhai và tác dụng dịu dạ dày của gừng.

• Pha trà gừng mang theo: Bạn có thể pha sẵn trà gừng rồi cho vào bình giữ nhiệt. Công thức đơn giản: cho 1 muỗng cà phê gừng bào hoặc bột gừng vào 1 ly nước nóng (khoảng 240 ml), đậy nắp ủ 10 phút, lọc bã rồi rót vào bình. Uống từng ngụm nhỏ khi nghỉ dọc đường sẽ giúp dễ chịu hơn.

• Lưu ý quan trọng: Gừng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu nếu bạn đang dùng thuốc chống đông máu hoặc aspirin. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng viên bổ sung gừng thường xuyên.

Cách 5: Lái xe phòng thủ và nhận biết sớm dấu hiệu buồn nôn

• Ưu tiên an toàn khi phải tự lái: Nếu bạn buộc phải lái xe dù dễ say xe, hãy lái phòng thủ để có thể dừng lại an toàn khi cần.

  • Đi ở làn ngoài cùng, tránh đường cao tốc hoặc tuyến đường khó dừng.

  • Quan sát kỹ xung quanh để kịp xử lý nếu cảm thấy không ổn.

• Lắng nghe cơ thể của bạn: Say xe thường bắt đầu bằng các dấu hiệu nhẹ như đau đầu, chóng mặt, rồi mới dẫn đến buồn nôn và nôn.

  • Khi nhận thấy cơn đau đầu hoặc choáng nhẹ, hãy coi đó là tín hiệu cảnh báo sớm.

  • Tấp xe vào lề an toàn, nghỉ ngơi, hít thở sâu hoặc uống nước trước khi tiếp tục.

• Chủ động xử lý sớm sẽ giúp tránh nôn khi đang lái, giảm rủi ro tai nạn và giúp bạn lấy lại trạng thái tỉnh táo nhanh hơn.

Phần 2: Cách phản ứng an toàn khi muốn nôn lúc lái ô tô

Cách 1: Báo cho người ngồi cùng khi bạn thấy buồn nôn

• Đừng im lặng chịu đựng: Nếu cơn buồn nôn ập đến khi đang lái, hãy báo ngay cho hành khách đi cùng để họ biết tình huống và hỗ trợ kịp thời.

• Nhờ giúp đỡ đúng lúc:

  • Hành khách có thể đưa túi nôn hoặc vật dụng tạm thay thế để bạn nôn an toàn, tránh làm bẩn xe.

  • Trong trường hợp khẩn cấp, họ có thể giữ vô lăng giúp bạn khi bạn cần dừng lại gấp (chỉ khi thật sự an toàn).

• Giữ bình tĩnh là quan trọng nhất: Khi mọi người hiểu chuyện gì đang xảy ra, sẽ không hoảng loạn và có thể hỗ trợ bạn tốt hơn.

• Chuẩn bị trước giúp tránh rối loạn: Nếu bạn biết mình dễ buồn nôn, hãy báo trước với người ngồi cùng để họ sẵn sàng hỗ trợ khi cần.

Cách 2: Tấp xe an toàn khi buồn nôn đột ngột

• Ưu tiên tuyệt đối cho an toàn: Khi cơn buồn nôn ập đến, điều quan trọng nhất là giữ kiểm soát xe và bảo vệ an toàn cho bạn, hành khách và người đi đường. Đừng lo lắng về việc bẩn quần áo hay xe – an toàn là trên hết.

• Giảm tốc và tấp vào lề an toàn:

  • Nếu đang chạy ở tốc độ thấp (khoảng 10–30 km/h), hãy bật đèn cảnh báo, giảm tốc từ từ và tấp xe vào lề.

  • Nếu không thể dừng ngay và đường vắng, bạn có thể giảm tốc rồi dừng hẳn giữa đường trong thời gian ngắn, bật đèn cảnh báo khẩn cấp, và nôn ngay trong tư thế an toàn.

• Mở cửa xe khi cần: Nếu cảm thấy không kịp, hãy mở hé cửa và nôn ra ngoài để tránh gây ngộp hoặc làm mất tập trung.

• Nhận biết sớm và chuẩn bị: Khi cảm thấy buồn nôn đang tới, hãy tập trung điều khiển xe trong vài giây cuối, tìm chỗ tấp vào lề đường hoặc bãi đỗ an toàn để xử lý kịp thời.

Cách 3: Giữ bình tĩnh và cẩn trọng khi đang lái ở tốc độ cao

• Tuyệt đối không dừng giữa đường: Khi đang chạy ở tốc độ cao, việc dừng đột ngột giữa đường có thể gây tai nạn nghiêm trọng. Hãy cố gắng giữ bình tĩnh, kiểm soát vô lăng và giảm tốc dần.

• Bật tín hiệu xin đường sớm: Sử dụng đèn xi-nhan và đèn cảnh báo để các xe phía sau biết bạn đang gặp sự cố, tránh va chạm. Không trông chờ việc các xe khác sẽ chủ động giảm tốc cho bạn.

• Không dừng ở dải phân cách giữa đường cao tốc: Khu vực này rất hẹp và sát làn xe chạy nhanh, cực kỳ nguy hiểm. Hãy tấp vào lề phải hoặc làn dừng khẩn cấp, nơi có không gian và khoảng cách an toàn hơn.

• An toàn là ưu tiên hàng đầu: Nếu cảm thấy quá buồn nôn, hãy giảm tốc từ từ, giữ thẳng tay lái và tìm vị trí an toàn nhất có thể trước khi dừng lại.

Cách 4: Chỉ nôn ra ngoài khi thật sự an toàn

• Chỉ nên mở cửa nôn khi xe đã dừng hẳn và đường vắng: Ở tốc độ thấp, bạn có thể tấp xe, mở cửa và nôn ra ngoài nếu đảm bảo không có xe đang đến gần.

• Tuyệt đối không ra khỏi xe trên đường cao tốc: Ngay cả khi đã dừng ở lề đường, việc mở cửa hoặc bước ra ngoài rất nguy hiểm vì xe khác chạy với tốc độ cao. Trong tình huống đó, tốt hơn nên nôn trong xe (như trên thảm sàn hoặc túi nôn) còn hơn là mạo hiểm tính mạng.

• Khi không thể dừng ngay:

  • Giảm chân ga để xe chậm lại tự nhiên.

  • Giữ tay lái thẳng và ổn định, đồng thời giữ chân gần bàn đạp phanh để sẵn sàng giảm tốc nếu cần.

  • Tập trung kiểm soát xe, không hoảng loạn hay cố gắng mở cửa khi xe còn đang di chuyển.

• Nguyên tắc vàng: Tính mạng và an toàn luôn quan trọng hơn việc làm bẩn xe.

Cách 5: Giữ thẳng hướng khi buồn nôn và không thể dừng xe

• Ưu tiên giữ kiểm soát tay lái: Khi cơn buồn nôn ập đến mà bạn không thể tấp xe ngay, điều quan trọng nhất là giữ thẳng vô lăng và mắt nhìn về phía trước.

  • Đừng quay đầu sang bên hay rời mắt khỏi đường, vì hành động này dễ khiến xe lệch hướng hoặc va chạm.

• Nôn thẳng phía trước nếu cần:

  • Nếu có túi nôn hoặc chai nhựa, hãy cố gắng nôn trực diện vào đó mà vẫn giữ tư thế ổn định.

  • Nếu không có, hãy nôn vào vô lăng, cột lái hoặc kính trước – có thể lau dọn sau, nhưng vẫn an toàn hơn việc mất lái.

• Trường hợp khẩn cấp không có vật dụng:

  • Bạn có thể kéo nhẹ cổ áo và nôn vào ngực, nghe có vẻ khó chịu nhưng giúp hạn chế cử động đầu và duy trì tầm nhìn trên đường.

  • Hoặc hướng xuống sàn xe – vẫn tốt hơn là nôn vào khu vực bảng điều khiển, nơi chứa thiết bị điện tử và điều hòa.

• Nguyên tắc quan trọng: An toàn giao thông luôn quan trọng hơn việc giữ sạch. Hãy tập trung điều khiển xe trước, xử lý vệ sinh sau.

Xử lý buồn nôn và nôn khi lái xe: An toàn và vệ sinh

• Giữ bình tĩnh và tập trung lái xe: Dù khó chịu, panik hay vội vàng chỉ làm tăng nguy cơ tai nạn. Giữ tư thế và mắt hướng thẳng về phía trước để kiểm soát xe tốt nhất.

• Sử dụng túi nôn và vật dụng sẵn có:

  • Giữ túi nôn trong hộp găng tay hoặc cốp trung tâm để dễ lấy khi cần.

  • Nếu không có túi, nôn vào sàn xe hoặc kéo cổ áo nôn vào ngực để hạn chế cử động đầu và vẫn giữ xe trong làn.

  • Nôn ra cửa sổ chỉ khi an toàn, tránh mở cửa giữa đường cao tốc.

• Tạm thời giảm tốc an toàn nếu cần:

  • Nhẹ nhàng nhấc chân khỏi ga để xe chậm lại.

  • Giữ chân gần phanh để sẵn sàng dừng xe khi cần.

• Vệ sinh xe sau khi nôn:

  • Lau dọn ngay lập tức, tránh để nôn “baked-on” dưới ánh nắng.

  • Thảm sàn dễ làm sạch hoặc thay thế là lựa chọn tốt.

  • Nếu nôn trên ghế, da hoặc da tổng hợp dễ vệ sinh hơn nỉ hoặc thảm nhung.

  • Túi giấy, khăn hoặc giấy ướt sẽ giúp dọn tạm thời khi không thể dừng ngay.

• Chuẩn bị phòng ngừa:

  • Mang theo quần áo sạch và thức ăn nhẹ như mì, cơm, táo nếu bị cảm, say xe hoặc bị cúm dạ dày.

  • Túi nôn và thảm chống thấm (WeatherTech, Husky Liners) giúp bảo vệ xe và dễ vệ sinh hơn.

• Sử dụng thuốc chống buồn nôn khi cần: Hỏi ý kiến bác sĩ về thuốc chống nôn không gây buồn ngủ, đúng liều lượng và an toàn khi lái xe.

• Không lái xe khi bệnh nặng: Nếu đang sốt cao hoặc liên tục nôn, việc lái xe có thể gây nguy hiểm cho bạn và người khác, nên tìm người lái thay hoặc tới bệnh viện ngay.

• Hành khách hỗ trợ: Thông báo cho người ngồi cùng khi thấy buồn nôn. Họ có thể giúp đưa túi nôn, khăn giấy, hoặc quan sát giao thông nếu bạn mất tập trung.

Nguồn tham khảo

1. https://my.clevelandclinic.org/health/articles/12782-motion-sickness
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3995485/
3. https://www.drugs.com/cdi/dramamine-dimenhydrinate-tablets.html#warnings
4. http://www.medicinenet.com/antiemetics/page2.htm
5. https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04191694

Biên dịch: Rowan Hudson Le.